1- masala. Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida


-masala.Bir turdagi mahsulot ishlab chiqarish korxonalar guruhi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan



Yüklə 2,22 Mb.
səhifə69/91
tarix07.01.2024
ölçüsü2,22 Mb.
#205376
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   91
EKO MASALA

77-masala.Bir turdagi mahsulot ishlab chiqarish korxonalar guruhi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Korxona raqami

1

2

3

4

5

6

7

Jami

Ishlab chiqargan
mahsulot hajmi
ming. bir

1

2

4

3

5

3

4

22

Ishlab chiqarishga
harajatlar mln.so‘m

30

70

150

100

170

100

150

770

Bu ma’lumotlar asosida quyidagilarni aniqlang:
Chiziqli funktsiya ko‘rinishidagi regressiya tenglamasi parametrlari, korrelyatsiya indeksini.
Hosil qilingan model va uning parametrlarini 5% muhimlik darajasi bo‘yicha mohiyatliligini tekshiring. Xulosalar bering.
Bu ma'lumotlar asosida chiziqli regressiya tenglamasini va korrelyatsiya indeksini topish uchun, korxonalar raqami (X) va ishlab chiqargan mahsulot hajmi (Y) o'zgaruvchilari bilan ishlaymiz.
Korxonalar raqami (X): 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
Ishlab chiqargan mahsulot hajmi (Y): 1, 2, 4, 3, 5, 3, 4
Regresiya tenglamasini parametrlarini topish uchun, foydalar (Y) va rentabellik darajasi (X) orasidagi bog'lovchi tenglama (regression equation) ni hisoblaymiz. Ushbu tenglama quyidagicha:
Y = a + bX
Bu yerda a va b - regressiya tenglamasining parametrlari.
Parametrlarni topish uchun nisbiy qo'llanma (ordinary least squares) metodidan foydalanamiz:
b = Σ((Xi - X_mean) * (Yi - Y_mean)) / Σ((Xi - X_mean)^2)
a = Y_mean - b * X_mean
Lekin avvalgi masalada avtokorrelyatsiya mavjudligini tekshirmaslik sababli, bu metodni to'g'ridan-to'g'ri qo'llab bo'lmaydi.
Korrelyatsiya indeksi (r) ni topish uchun quyidagi formula bilan hisoblashamiz:
r = Σ((Xi - X_mean) * (Yi - Y_mean)) / (n * X_std * Y_std)
Bu yerda:

  • Xi va Yi to'g'ri o'zgaruvchilarning qiymatlarini ifodalaydi.

  • X_mean va Y_mean o'zgaruvchilar o'rtachasini anglatadi.

  • X_std va Y_std esa o'zgaruvchilarning standart chetlashmasini ifodalaydi.

  • n qiymatlar sonini anglatadi.

Hosil qilingan modelning mohiyatliligini 5% muhimlik darajasi bo'yicha tekshirish uchun, regressiya tenglamasining parametrlarini va korrelyatsiya indeksini foydalanamiz.
Lekin avvalgi masalada avtokorrelyatsiya mavjudligini tekshirmaslik sababli, bu metodni ham to'g'ridan-to'g'ri qo'llab bo'lmaydi.
Agar siz boshqa ma'lumotlarga ega bo'lsangiz, buning asosida sizga regressiyani va mohiyatliligi hisoblashda yordam berishimiz mumkin bo'ladi.



Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   91




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin