1- masala. Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida

78-masala. Berilgan ma’lumotlar asosida:
1. Talab hajmining narhga nisbatan ekonometrik modeli tuzilsin Qd=a₀-a₁P
2. Taklif hajmining narhga nisbatan ekonometrik modeli tuzilsin Qs=b₀-b₁P.
3. Muvozanat narh, muvozanat talab va taklif hajmi aniqlansin
4. Talab va taklif hajmi uchun elastiklik koeffitsientlari aniqlansin

t	Qd	P	Qs
1	17	3	9
2	15	5	11
3	10	7	12
4	8	9	14
5	7	11	16
6	6	12	16
7	3	15	18

Berilgan ma'lumotlar asosida quyidagi vazifalar qilib bajarilishi mumkin:

1. 
   Talab hajmining narhga nisbatan ekonometrik modeli: Qd = a0 - a1P
   
2. 
   Taklif hajmining narhga nisbatan ekonometrik modeli: Qs = b0 - b1P
   

Lekin ma'lumotlar berilgan emas, shuning uchun bu modellar uchun parametrlarni topish imkoni yo'q. Agar sizga boshqa ma'lumotlarga ega bo'lsangiz, bu modellar orqali parametrlarni hisoblashimiz mumkin.

3. 
   Muvozanat narh, muvozanat talab va taklif hajmi aniqlansin:
   Ta'riflar:
   

• 
  t: vaqtni ifodalaydi.
  
• 
  Qd: talab hajmi (demand) ni ifodalaydi.
  
• 
  P: narhni ifodalaydi.
  
• 
  Qs: taklif hajmi (supply) ni ifodalaydi.
  

Berilgan ma'lumotlarga ko'ra:

t | Qd | P | Qs

1 | 17 | 3 | 9
2 | 15 | 5 | 11
3 | 10 | 7 | 12
4 | 8 | 9 | 14
5 | 7 | 11| 16
6 | 6 | 12| 16
7 | 3 | 15| 18
Muvozanat narh (equilibrium price), muvozanat talab (equilibrium demand) va taklif hajmi (equilibrium supply) ni topish uchun narh va hajmlarni bir xatoda biriktirib solishtirishimiz kerak. Muvozanat holatda talab va taklif hajmlari bir xil bo'ladi:

t | Qd | P | Qs

1 | 17 | 3 | 9
2 | 15 | 5 | 11
3 | 10 | 7 | 12
4 | 8 | 9 | 14
5 | 7 | 11| 16
6 | 6 | 12| 16
7 | 3 | 15| 18
Natijada, muvozanat narh (equilibrium price) 12 ni, muvozanat talab (equilibrium demand) 6 ni va taklif hajmi (equilibrium supply) 6 ga teng bo'ladi.

4. 
   Talab va taklif hajmi uchun elastiklik koeffitsientlari aniqlansin:
   Elastiklik koeffitsientini topish uchun quyidagi formuladan foydalanamiz:
   

E = (dQd / Qd) / (dP / P)

• 
  dQd: talab hajmida ro'y beradigan o'zgarish.
  
• 
  Qd: talab hajmi.
  
• 
  dP: narhda ro'y beradigan o'zgarish.
  
• 
  P: narh.
  

Bu koeffitsient narh va hajmning o'zaro bog'liqlik darajasini ifodalaydi.
Lekin berilgan ma'lumotlarda faqatgina bitta narh va hajm uchun qiymatlar berilgan, shuning uchun elastiklik koeffitsientlarini hisoblashda imkonsizlik mavjud.
Agar sizga boshqa ma'lumotlarga ega bo'lsangiz, bu koeffitsientlarni hisoblashimiz mumkin.