1. 1- §. Sanoq sistemasi. Moddiy nuqta kinematikasi

Berilgan: =



t ~? n ~?

Echish. Tekis sekinlanuvchan harakatda formulaga muvofiq g`ildirakning burchak tezligi tormozlanish oxirida bo`ladi, bu erda – g`ildirakning boshlang`ich burchak tezligi. Masalaning shartiga ko`ra bo`lgani uchun . Ammo (1.22) va (1.23) formulalarga muvofiq . SHuning uchun

Demak, g`ildirakning tormozlanish boshlangandan to to`xtaguncha o`tgan burchak yo`li quyidagi ifodaga teng

bu ifodaga t ning qiymatini qo`yib va ekanligini e’tiborga olib quyidagini topamiz:

bundan

.

4-masala. Ekvatorda chuqurligi 180m bo`lgan shaxtaga sharcha tashlab yuborildi, bu vaqtda sharcha sharq tomonga qancha og`adi? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. SHu asosda Erning inersial yoki noinersial sistema ekanligi haqida xulosa chiqarig.

Berilgan: h =180m

g=10m/s²

S ~?

Echish. SHarcha inersiyasi bilan sharqqa tomon masofaga og`adi, bu erda Er sirti va shaxta tubidagi nuqtalar harakati tezliklarining farqi, t sharchaning tushish vaqti.

bu erda R-Erning ekvatorial radiusi, T-Erning aylanish davri va h- shaxtaning chuqurligi

bo`lgani uchun va

jismga sharqqa tomon yo`nalgan kuchlar ta’sir qilmasa ham, uning vertikal yo`nalishdan sharqqa og`ishi, Er noinersial sistema ekanligini ko`rsatadi.