1. Axborotlarning stenografik himoyasi Stenografiya

4. Axborotlarning kriptografik himoyasi?
Axborotlarning muhofazasi masalalari bilan kriptologiya (cryptos – mahfiy, logos – ilm) fani shug‗illanadi. Kriptologiya maqsadlari o‗zaro qarama-qarshi bo‗lgan ikki yo‗nalishga ega: – kriptografiya va kriptotahlil.
Kriptografiya - axborotlarni aslidan o‗zgartirilgan holatga akslantirish uslublarini topish va takomillashtirish bilan shug‗illanadi.
Kriptotahlil esa shifrlash uslubini (kalitini yoki algoritmini) bilmagan holda shifrlangan ma‘lumotning asl holatini (mos kеluvchi ochiq ma‘lumotni) topish masalalarini yechish bilan shug‗ullanadi.
Hozirgi zamon kriptografiyasi quyidagi to‗rtta bo‗limni o‗z ichiga oladi:
Simmеtrik kriptotizimlar.
Nosimmetrik, yoki yana boshqacha aytganda, ochiq kalit algoritmiga asoslangan kriptotizimlar.
Elеktron raqamli imzo kriptotizimlari.
Kriptotizimlar uchun kriptobardoshli kalitlarni ishlab chiqish va ulardan foydalanishni boshqarish.
Kriptografik uslublardan foydalanishning asosiy yo‗nalishlari quyidagilar:
mahfiy ma‘lumotlarni ochiq aloqa kanali bo‗yicha muhofazalangan holda uzatish;
uzatilgan ma‘lumotlarning xaqiqiyligini ta‘minlash;
axborotlarni (elеktron hujjatlarni, elеktron ma‘lumotlar jamg‗armasini) kompyutеrlar tizimi xotiralarida shifrlangan holda saqlash va shular kabi masalalarning yechimlarini o‗z ichiga oladi.

Axborotlar muhofazasining kriptografik uslublari ochiq ma‘lumotlarni asl holidan o‗zgartirib, faqat kalit ma‘lum bo‗lgandagina uning asl holatiga ega bo‗lish imkoniyatini bеradi.

5. Ochiq kalitli shifrlash algoritmlari-Rabin algoritmi
Bu shifrlash usuli 1979 yilda Maykl Rabin tomonidan chop etilgan. Algoritmning xavfsizligi katta tub sonlarga va ko‗paytuvchilarga ajratish muammosiga asoslangan. Bunda ikkita katta tub son tanlanadi va ularning har birini to‗rt soniga bo‗lganda uch qoldiq chiqishi kerak. Bu sonlar yopiq kalit hisoblanadi. Ularning ko‗paytmasi ochiq kalit hisoblanadi. p, q tub sonlar tanlanadi. Yuqoridagi shartga ko‗ra ular quyidagilarni qanoatlantirishi kerak:
p mod4=3, q mod4=3.
Ochiq kalit n=p·q. M ochiq xabar va M