1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

154
Azərbaycan və Türkiyə QHT-ləri arasında əlaqələr
fəaliyyət, şərh və s.) aparan azsaylı QHT-lər arasında yer alır.
Hələ ötən əsrin 90-cı illərində adında “Azərbaycan” sözü keçən, türk və 
müsəlman coğrafiyasında marağı olan dərnək və vəqflər Türkiyədə müəyyən 
işlər  görüblər.  Türk  Ocağı,  Azərbaycan  Kültür  Dərnəyi,  Azərbaycan 
Dayanışma  Dərnəyi,  Türkiyə-Azərbaycan  Dostluq  və  Dayanışma 
Dərnəyi,  KÖKSAV  və  digər  dərnək  və  vəqflər  Türkiyədə,  ümumiyyətlə, 
Azərbaycanın  Qarabağ  problemi  başda  olmaqla  digər  problemlərinin, 
həmçinin  Azərbaycan  mədəniyyətinin  tanınmasına,  qarşılıqlı  əlaqələrin 
müxtəlif sahələrdə inkişafına ciddi töhfələr veriblər. 
Xüsusilə  2000-ci  illərdə  Türkiyədə  bu  cür  dərnəklərin  sayında  ciddi 
artım  müşahidə  edilib.  Bu,  həm  münasibətlərin  inkişafındakı  sürət,  həm 
Türkiyədəki müvafiq qanunvericilikdəki dəyişikliklər, həm də Azərbaycanın 
Diasporla  İş  üzrə  Dövlət  Komitəsinin  fəaliyyətinin  nəticəsi  idi.  Əlbəttə, 
kəmiyyət artımı keyfiyyət artımında arzuolunan şəkildə əks olunmasa da və 
tənqid edilsə də, bu QHT-lərin sadəcə təsis toplantısı ilə əlaqədar xəbərlərin 
mediada  və  ictimaiyyətdə  yaratdığı  effekt  vurğulanmalıdır.  Türkiyənin 
müxtəlif şəhərlərində həmin şəhərin adı və “Azərbaycan” sözünü daşıyan 
dərnəklərin yaradılması iki ölkənin köklü şəkildə yaxınlaşma potensialından 
xəbər  verir.  İzmir  Azərbaycan  Mədəniyyət  və  Dayanışma  Evi  Dərnəyi, 
Çanaqqala  Azərbaycan  Evi  Dərnəyi,  Kocaeli  Azərbaycan  Evi  Dərnəyi, 
Ankara  Azərbaycan  Evi  Dərnəyi,  İstanbul  Türk-Azərbaycan  Dostluq 
Mədəniyyət və Dayanışma Dərnəyi, Əskişəhər Azərbaycanlıları Dərnəyi, 
Antalya  Azərbaycan  Evi  Dərnəyi,  İstanbul  Azərbaycan  Mədəniyyət  və 
Sənət Dərnəyi kimi təşkilatları buna misal göstərə bilərik. Bu dərnəklərin 
bir  qismi  Türkiyə-Azərbaycan  Dərnəkləri  Federasiyası  adı  ilə  ortaq  bir 
platformada birləşib.
Türkiyədə “Azərbaycan” adlı dərnəklərin ilki olan Azərbaycan Kültür 
Dərnəyi  1949-cu  il  fevralın  1-də  yaradılıb  və  1952-ci  il  aprelin  1-dən 
etibarən  “Azərbaycan”  adlı  jurnal  da  nəşr  etməyə  başlayıb.  Dərnək  eyni 
zamanda Azərbaycanın tarixini, sənətini və siyasi həyatını əhatə edən 56 
ədəd kitab nəşr edərək ölkənin Türkiyədə daha yaxşı tanınmasına ciddi səy 
göstərib.
Son illərdə qurulan dərnəklər içərisində isə Türkiyə-Azərbaycan Dərnəyi 
daha  çox  diqqəti  cəlb  edir.  2010-cu  il  iyulun  31-də Ankarada  yaradılan 
dərnək qısa müddət ərzində ciddi fəaliyyətlərə imza atıb. 24 sentyabr 2011-
ci ildə dərnəyin İstanbul şöbəsi açılıb ki, bu mərasimdə millət vəkilləri və 
Azərbaycanın səlahiyyətli nümayəndələri də iştirak edib. 
Azərbaycanda daha ciddi işlər görən təşkilatlardan Azərbaycan Türkiyə 

---