1 Buxgalteriya hisobining paydo bo‘lishi va rivojlanishi

38- savol)))) Buxgalter kasbi.
Qoida sifatida, katta kompaniyada bir nechta mutaxassislar ishlaydi, ularning har biri bitta buxgalteriya ishi bilan shug'ullanadi: Birinchisi - ish haqini hisoblab chiqadi va kassir bilan ishlaydi, va bu ish haqi bo'yicha buxgalterning vazifalari.
Ikkinchisi - veksellar bilan, ya'ni barcha mablag'larni ishlab chiqaradi va saqlaydi, va bu buxgalter kassirning ishi.
Uchinchisi - ishlab chiqarilgan mahsulotlarning hisobini yuritadi.
Buxgalterning shaxsiy fazilatlari
ish beruvchining ishonchini qozonish (maxfiy ma'lumotlar va tijorat sirlarini saqlash qobiliyati);
ishbilarmonlik axloqini bilish (audi torlik va nazorat qiluvchi tashkilotlar bilan bog'lanish);
o'zini sinash va o'zini o'zi boshqarish qobiliyati (har qanday xato yo'qotish va sanktsiyalar bilan to'la)
yuqori mas'uliyat (ishonchli ma'lumotni shakllantirish);
tashkilot (hisobotlarni o'z vaqtida topshirish);
samaradorlik (boshqaruv qarorlari uchun ma'lumotni shakllantirish);
39-savol)))) Buxgalteriya hisobi bo‘yicha jamoat tashkilotlari, ularning roli va ahamiyati.
Buxgalteriya hisobi va audit mutaxassisligi bo‗yicha ta‘lim olayotgan talabalar uchun bu bilim sohalari alohida – alohida maxsus fanlar sifatida o‗rgatiladi. Iqtisodiyot, menejment va marketing o‗quv yo‗nalishlarida ta‘lim olayotgan talabalar uchun buxgalteriya hisobi va audit sohasidagi bilimlar davlat standartida ko‗zda tutilgan «Buxgalteriya hisobi, iqtisodiy taxlil va audit» nomli yagona fanning tarkibiga kiritilgan. E‘tiborlaringizga havola etilayotgan darslik ushbu yagona fanning o‗quv dasturiga muvofiq tayyorlangan, faqatgina u o‗z ichiga buxgalteriya hisobi va auditga doir mavzularni olgan. Buxgalteriya hisobi maxsus fan sifatida olti asrdan beri o‗qitilib kelinmoqda. Uning jamiyatda tutgan o‗rni, metologiyasi, tashkil etilishi bo‗yicha juda ko‗p kitoblar yozilgan. Buxgalteriya hisobining ahamiyati to‗g‗risida «Quron»da, mashhur sarkorda bobomiz Amir Temur tuzuklarida, xattoki yozuvchi va shoirlarimiz asarlarida ham juda ajoyib fikrlar keltirilgan.
40. Buxgalterlarni milliy va xalqaro sertifikatlash tizimi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining“Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga o‘tish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qaroriga mufofiq 2021 yil 31 yanvarga qadar MHXSni joriy etishning ustuvor yo‘nalishlaridan kelib chiqqan holda va MHXS bo‘yicha mavjud kadrlar salohiyatini o‘rganish natijalariga ko‘ra tayyorlangan buxgalterlarni sertifikatlash milliy tizimini joriy etish maqsadga muvofiq.
b) manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Davlat soliq qo‘mitasi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi, Kapital bozorini rivojlantirish agentligi va boshqa manfaatdor davlat organlari xodimlarini (keyingi o‘rinlarda — davlat organlarining xodimlari) akkreditasiyadan o‘tgan o‘quv markazlarida MHXS bo‘yicha o‘qitish jadvali har yili tasdiqlanishini ta'minlasin;
v) Oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi bilan birgalikda:
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, Toshkent moliya instituti, Samarqand iqtisodiyot va servis instituti, Farg‘ona politexnika institutining (keyingi o‘rinlarda – tajriba-sinov oliy ta'lim muassasalari) «Buxgalteriya hisobi» va «Audit» fanlari bo‘yicha pedagog xodimlarini akkreditasiyadan o‘tgan o‘quv markazlarida MHXS bo‘yicha tezlashtirilgan tarzda o‘qitish jadvalini tasdiqlasin;
2020 yil 31 dekabrga qadar buxgalteriya hisobi va audit sohasidagi mutaxassislarni tayyorlash bo‘yicha xalqaro tajribani o‘rganish natijalari asosida «Buxgalteriya hisobi va audit» bakalavriat ta'lim yo‘nalishida o‘qitishning kunduzgi shakli muddatini qisqartirish imkoniyati to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritsin.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi:2020 yil 1 avgustga qadar bakalavriat ta'limi yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisligidagi «Buxgalteriya hisobi» va «Audit» fanlari bo‘yicha MHXSni chuqur o‘rganishni nazarda tutuvchi yangilangan o‘quv dasturlarini tasdiqlasin va belgilangan tartibda ta'lim jarayoniga joriy etsin 41Buxgalteriya hisobini tashkil qilish asoslari va ahamiyati Buxgalteriya hisobining maqsadi foydalanuvchilarni o‘z vaqtida to‘liq hamda aniq moliyaviy va boshqa buxgalteriya axboroti bilan ta’minlashdir. Iqtisodiyot turli sohalarga qarashli korxona muassasa, uyushma, birlashma, kontsern va boshqalar faoliyati ustidan umumiy davlat boshqaruvini o‘rnatish, ulardan olinadigan ma’lumotlarga asoslanadi. Xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyati haqidagi ma’lumotlar esa, ular buxgalteriya hisobi ma’lumotlariga asoslanadi. Demak, xo‘jalik yurituvchi subyektlar qaysi mulkchilik shakliga asoslanganidan qat’iy nazar, tegishli organlar tomonidan ishlab chiqilgan qonun, ko‘rsatma nizomlarga va qo‘llanmalarga rioya etgan holda hisob yuritishlari zarur Buxgalteriya hisobi ma’lumotlaridan foydalanuvchilarni ikkiga ajratish mumkin:
• ichki foydalanuvchilar; 2)tashqi foydalanuvchilar.
Hisob ma’lumotlaridan ichki foydalanuvchilarga korxona, boshqaruv apparati xodimlari kiradi.. Moliyaviy hisob ma’lumotlaridan tashqi foydalanuvchilarni ham o‘z navbatida ikki guruhga ajratish mumkin:
A) korxona faoliyatidan bevosita manfaatdorlar; B) bilvosita manfaatdorlar