1 Buxgalteriya hisobining paydo bo‘lishi va rivojlanishi

34.Buxgalteriya hisobining shakllari: memorial-order, Bosh jurnal, jurnal-order, informatsion texnologiyalarga asoslangan va soddalashtirilgan shakl. Buxgalteriya hisobining shakli deb hisob registrlaridan foydalanishning ketma-ketligi va bajarilish texnikasini yuzaga chiqaradigan ma’lum tizimga aytiladi.Registrlarning shakli va tuzilishi, sintetik va analitik hisob registrlarining o‘zaro xronologik va sistematik bog‘liqligi, yozuv ketma-ketligi va bajarilish texnikasi buxgalteriya hisobining shaklini aniqlaydigan asosiy belgidir.Korxonalar faoliyati hisobi yuritilar ekan, bunda bir necha buxgalteriya hisob shakllaridan foydalanadi. Korxonada qo‘llaniladigan hisob shakllarini tanlash quyidagi omillarga bog‘liq bo‘ladi:korxona hisob ishlarini hajmi ko‘p yoki kamligiga;korxona buxgalteriya xodimlarining malaka va tajribalariga va xakozo.Korxonada qaysi hisob shakli qo‘llanilishidan qat’iy nazar, O‘zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi qonuniga to‘liq amal qilinishi shart. Buxgalteriya hisobi shakllari quyidagi turlarga bo‘linadi:memorial order shakli;bosh daftar shakli;jurnal order shakli;elektron-avtomatlashtirilgan shakl
Buxgalteriya hisobi shakllari bir biridan quyidagi xususiyatlariga ko‘ra farq qiladi:1.Shakldagi registrlarning soni, vazifasiga ko‘ra.2.Registrlar tashqi ko‘rinishiga ko‘ra.3.Registrlarda xronologik va tizimli yozuvlar aks ettirilishiga ko‘ra.4.Sintetik va analitik hisob ma’lumotlarini birgalikda yozish tartibiga ko‘ra.5.Yozuvlarni yozish tartibi va texnika vositalarning qo‘llash tartibiga ko‘ra.

36Buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlar tarkibi
Oraliq buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlar, agar qonunlarda, shartnomalarda, ta'sis hujjatlarida yoki xo'jalik yurituvchi sub'ekt egasining qarorlarida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo'lsa, buxgalteriya balansi va moliyaviy natijalar to'g'risidagi hisobotdan iborat. Yillik buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlarning tarkibi xo'jalik yurituvchi subyektning toifasiga bog'liq:
1, Rossiya Federatsiyasida joylashgan xorijiy davlat qonunchiligiga muvofiq tashkil etilgan yakka tartibdagi tadbirkorlar, shuningdek filiallar, vakolatxonalar yoki tashkilotning boshqa tarkibiy bo'linmalari, agar ular Rossiya Federatsiyasining soliq qonunchiligiga binoan daromadlar va xarajatlar va (yoki) boshqa soliq solish ob'ektlarini hisobga olishadi. ushbu qonun hujjatlarida belgilangan tartibda - buxgalteriya
2, "Skolkovo innovatsion markazi to'g'risida" 2010 yil 28 sentyabrdagi 244-FZ-sonli Federal qonuniga muvofiq kichik korxonalar, notijorat tashkilotlari, loyihalarni amalga oshirish va ularning natijalarini tijoratlashtirish bo'yicha loyihaning ishtirokchilari maqomini olgan tashkilotlar (quyida ko'rsatilgan tashkilotlar bundan mustasno). ) - soddalashtirilgan buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlarni tuzishi mumkin
3, boshqa tashkilotlar, shu jumladan buxgalteriya hisobi (moliyaviy) hisobotlari majburiy auditorlik tekshiruvidan o'tadigan tashkilotlar, uy-joy kooperativlari, kredit iste'molchilar kooperativlari, mikromoliya tashkilotlari, jamoat sektori tashkilotlari, siyosiy partiyalar, ularning mintaqaviy filiallari yoki boshqa tarkibiy bo'linmalari, advokatlar birlashmalari, advokatlar, yuridik maslahatlar, yuristlar palatalar, notarial palatalar, notijorat tashkilotlari, 1996 yil 12 yanvardagi 7-sonli Federal qonunining 13.1-moddasi 10-bandida nazarda tutilgan qoidalarga kiritilgan.buxgalteriya balansiga arizalar, moliyaviy natijalar to'g'risidagi hisobot, mablag'lardan maqsadli foydalanish to'g'risida hisobot, ular faqat eng muhim ma'lumotlarni taqdim etadilar, ularsiz tashkilotning moliyaviy holatini yoki uning faoliyatining moliyaviy natijalarini baholash mumkin emas. Umumiy tartib yillik buxgalteriya (moliyaviy) hisobotlarni tayyorlashni o'z ichiga oladi