1 Dаvriy ish rejimidа ishlаydigаn induktsion qurilmаlаrni tаdqiqotlаsh

T_ke ⁰S

1	500	18000	2,0	1,8	950
2	500	18200	2,2	2,0	950
3	500	18400	2,4	2,0	980
4	550	18500	2,5	2,0	980
5	500	18600	2,3	1,8	950
6	500	18700	2,4	1,8	980
7	550	18800	2,6	2,0	980
8	575	18900	2,3	2,0	980
9	550	19000	2,5	1,8	980
10	500	19000	2,5	2,0	980
11	550	19000	2,2	1,8	950
12	600	19200	2,6	2,0	900
13	550	19100	2,5	1,8	950
14	600	19300	2,7	2,0	950
15	600	19500	2,7	2,2	950
16	550	19500	2,8	2,2	1000
17	600	19400	2,6	2,2	1000
18	550	19500	2,4	2,0	1000
19	600	21000	2,7	2,6	1000
20	550	23000	2,8	2,8	1000
21	600	25000	2,6	2,7	1000
22	650	24000	2,6	2,8	1000
23	650	26000	2,7	2,8	950
24	600	22000	2,8	3,0	950
25	650	28000	3,0	2,8	1000
26	650	28000	3,0	3,0	1000
27	650	29000	2,8	3,0	1000
28	650	30000	3,1	3,0	1000
29	600	30000	2,9	3,0	950
30	650	31000	3,0	3,2	1000

7-LABOROTORIYA ISHI
Mavzu.Uzluksiz ish rejimidа ishlаydigаn yuqori hаrorаtli qurilmаlаrni tаdqiqotlаsh.


I.Ishdan maqsad: Payvadlash transfarmatorlarini ish prinsipini, elektr yoy hosil qilish va uni parametrlarini o‘rganish.
Nazariy qism:Yoyli va kontaktli payvandlashlar mavjud. Yoyli payvandlashda asosiy metall va erib ketadigan metall elektrod orasida paydo bo‘ladigan yoy issiqlik manbasidir. YOyni harorati 5000-8000⁰K-gacha bыlishi mumkin.
9.1- rasmda (egri chiziq 1) havoda yonayotgan elektr yoyni statik xarakteristikasi ko‘rsatilgan.

9.1-Rasm Ochiq (1) va himoyalangan (2) yoyni statik volt-amper xarakteristikalari.

Tokning qiymatlari kichikligida yoy kuchlanishi keskin pasayadi. Tok ko‘tarilgan sari (taxminan 1000 A-gacha) xarakteristika tokka bog‘liq bo‘lmay qattiq bo‘lib qoladi. Tokning qiymati kattaligida yoy kuchlanishi kыpayadi. Himoyalangan yoy (rasm 9.1-dagi chiziq 2) tokni ancha kichik qiymatlarida kыtarilayotgan xarakteristikaga ega, bunga sabab - noavtomatik payvandlashdagi elektrodlarni qoplamasi va avtomatik va yarim avtomatik yoyli payvandlashdagi flyuslardan foydalanish. Elektrod qoplamasi va flyuslarda ionlanish potensiali kichik bыlgan elementlar mavjud, bu yoyni turg‘un yonishiga yordam beradi, ayniqsa o‘zgaruvchan tokda.
Payvandlashni har bir manbasi payvandlash tokini nominal qiymati va uni rostlanish diapazoni, salt ishlash va yukdagi kuchlanish, FIK, quvvat koeffitsienti, ulanish davomiyligi va tashqi xarakteristika bilan xarakterlanadi. YOy turg‘un yonishi uchun manbani tashqi xarakteristikasini shakli yoyni statik xarakteristikasini shakliga tыg‘ri kelishi kerak. Manbani tashqi xarakteristikasi shunday bыlishi kerakki, yoyni uzunligi ыzgarganda tok qiymati ruxsat etilgan chegaradan chiqmasligi kerak.
Payvandlash o‘zgarmas eki o‘zgaruvchan tokda bajarilishi mumkin. O‘zgaruvchan tok manbasi - payvandlash transformatori, arzon, oddiy va tejamkor, shuning uchun u amalda keng qo‘llaniladi.
Payvandlash transformatorlarini sxemalari. YOyli payvandlash uchun ta’minlash manbalari tokning turi, fazalar soni, tashqi xarakateristikaning ko‘rinishi, texnik bajarilishi, payvandlash postlari soni, energiya bilan ta’minlash usuli bo‘yicha klassifikatsiyalanadi.
YOyli payvandlash uchun ta’minlash manbalariga qo‘yidagi talablar qo‘yiladi:
YOyning barqaror yonishini ta’minlash, payvandlash rejimlarini rostlash imkoniyati, xavfsiz xizmat ko‘rsatish, yuqori energetik va iqtisodiy ko‘rsatkichlarga ega bo‘lish. Bu shartlarning bajarilishiga manbaning asosiy ko‘rsatkichlari tashqi xarakteristikasi salt ishlash kuchlanishi, payvandlash tokini rostlash usulini tanlash yo‘li bilan erishiladi.
Payvandlash transformatorini ikkita sxemasi mavjud:
1) ko‘paytirilgan magnit tarqatishli - transformatorni magnit o‘tqazuvchisida harakatlanuvchi magnitli shunt bo‘ladi (vintlar yordamida siljitiladi), yoki shuntni qo‘shimcha magnitlaydigan chulg‘am mavjud, yoki harakatlanuvchi chulg‘amlar mavjud bo‘ladi;
2) normal magnit tarqaluvchili va qo‘shimcha reaktiv g‘altakli-rostlovchi drosselli, u transformatorlardan tashqarida bo‘ladi va yoy zanjiriga ketma-ket ulanadi yoki transformator ichida bo‘lishi mumkin.
Transformatorlarni bir korpusli bajarilishida po‘lat sarfi pasayadi, FIK va quvvat koeffitsienti ko‘tariladi. Drossel transformatorlarni ichiga joylashganda (rasm 2) payvand tokini tekis rostlash uchun magnit o‘tqazuvchini havoli oralig‘i  o‘zgartiriladi. -ni nolligida payvand toki minimum, chunki reaktiv chulg‘amni magnit oqimi va hosil bo‘lgan o‘zinduksiya EYUK-si maksimal bo‘ladi.  maksimalligida tok ham maksimal qiymatga etadi.

9.2-Rasm Ichiga qurilgan drosselli payvandlash transformatorini tuzilishi va elektr sxemasi: 1-o‘zak; 2-birlamchi chulg‘am; 3-drosselni ikkilamchi chulg‘ami; 4-drosselni birlamchi chulg‘ami; 5-payvandlanaetgan detallar; 6-drosselni harakatlanuvchi qismi

Elektrodlardan birida issiqlikning katta miqdorini ajralishi kerakligida, masalan, qalin listlar payvandlashda yoki metallni eritib birik-tirishda, o‘zgarmas tokdagi payvandlash qo‘llaniladi. O‘zgarmas tok yoyni turg‘unroq yonishini ta’minlaydi. Energiya manbasi sifatida to‘g‘rilagichlar va o‘zgarmas tok generatorlari ishlatiladi. Payvandlash to‘g‘rilagichlari unifikatsiyalashtirilgan va ikkita asosiy elementlardan iborat: rostlovchi jihozli transformatorlar va ventillar bloki. Transformatorlarni konstruksiyasi oldin ko‘rilganga o‘xshash, ammo asosan uch fazalidir. Payvandlash to‘g‘rilagichlari asosan uch fazali Larionov ko‘prik sxemasida yig‘iladi. Ventillar selenli yoki kremniyli bo‘ladi, oxirgilari qimmatroq, ammo FIK kattaroq.