1. Ekologiya elmi haqqında anlayış, tarixi, əsas məqsəd və vəzifələri

Sual 7. Təbiətdən istifadə anlayışı və təbiətin mühafizəsinin əsas dəlilləri.

Təbiətdən istifadə anlayışı dedikdə bir tərəfdən insanların praktiki Fəaliyyəti, digər tərəfdən isə elmi bilikləri başa düşülür.İnsanların praktiki fəaliyyəti – təbii ehtiyatların cəmiyyətin maddi və mənəvi Tələblərini ödəmək üçün istifadə olunmasıdır. Təbiətdən səmərəli istifadənin Prinsiplərini işləyib hazırlayan elmi biliklər sahəsidir. İnsanların təsərrüfat Sahələrindən asılı olaraq təbiətdən istifadənin səmərəli və qeyri – səmərəli növlərini Ayırd edirlər.Təbiətdən səmərəli istifadə – insanların təsərrüfat fəaliyyəti olub, təbii Ehtiyatlardan düzgün iqtisadi istifadəsini, onların qorunmasını və jəmiyyətin yalnız Bu günki deyil, həmçinin gələjək maraqlarını nəzərə alaraq yenidən bərpasını təmin Edir. Təbiətdən qeyri – səmərəli istifadə isə təbii ehtiyatların qurtarmasına, ətraf Mühitin çirklənməsinə təbii sistemlərdə ekoloci tarazlığın pozulmasına, yəni Ekoloci krizis və ya fəlakətə gətirib çıxarır. Təbiətdən istifadə anlayışının məqsədi təbiətdən və onun ehtiyatlarından istifadə və ya təbiəti dəyişən hər hansı bir təsirlərin ümumi üsullarının İşlənib hazırlanmasından ibarətdir.

Təbiətdən istifadənin aşağıdakı əsas məqsədlərini göstərmək olar:

1. İstehsal sahələrinin yer üzərində düzgün yerləşdirilməsi.

2. Təbii ehtiyatların xassələrindən asılı olaraq, onların məqsədəuyğun İstiqamətdə istifadəsini təyin etmək.

3. İstehsal sahələrinin müştərək istifadəsinin səmərəli təşkili:

a) təbii ehtiyatlara zərərli təsirin ləğv edilməsi;

b) inkişaf etmiş istehsalatlarda təkrar istehsalın təmin edilməsi;

j) təbii ehtiyatlardan kompleks istifadə;

4. İnsanlar və onlara faydalı olan orqanizmlər üçün sağlam ətraf mühitin Yaradılması.

1. 
   İnsanların fəaliyyəti nətijəsində təbiətin çirklənməsinin qarşısının Alınması;
   
2. 
   b) təbiətdə mövjud olan lazımsız komponentlərin ləğv edilməsi;
   
3. 
   təbiətdən səmərəli istifadə.
   

Təbiətdən səmərəli istifadənin və təbiətin mühafizəsinin əsasında müxtəlif Dəlillər var: iqtisadi, səhiyyə, estetik, elmi – idrak və tərbiyəvi.

İqtisadi dəlil – həm keçmiş, həm də ki, indiki zamanda çox vacib dəlildir,Çünki, insanın bütün təsərrüfat fəaliyyəti və onun mövcudluğu təbii ehtiyatların İstifadəsindən asılıdır.

Səhiyyə dəlili – ətraf mühitin çirklənməsi ilə əlaqədar yaxın keçmişdə əmələ Gəlmişdir və bunun nətijəsində çoxsaylı xəstəliklər artmış və əhalinin həyat tərzi Aşağı düşmüşdür.

Estetik dəlil – insanların estetik tələblərini ödəyə bilən heç olmasa bir neçə Təbiət komplekslərini normal vəziyyətdə saxlamağı nəzərdə tutur.

Elmi – idrak dəlili – orqanizmlərin bioloci müxtəlifliyini, təbiətin dəyişməz Sahələrinin qorunması və elmi cəhətdən öyrənilməsini nəzərdə tutur.

Tərbiyəvi dəlil – insanların mənəvi tələblərini formalaşdırmaq üçün təbiətin Qorunmasını nəzərdə tutur