1. Ekologiya nəyi öyrənir?

221. Karbon qazı bütünlüklə biotik dövranda neçə ilə parçalanıb yenidən yaranır?

A) 300 ilə

B) 350 ilə

C) 200 ilə

D) 250 ilə

E) 400 ilə

222. Bitki aləminə faktorların təsiri altında və biosferin evolyusiyasında bitkilərin mühitə uyğunlaşması nəticəsində onların morfoloji xüsusiyyətlərinə uyğun neçə bioloji tipi əmələ gəlmişdir?

A) 5

B) 3

C) 4

D) 2

E) 6

223. Evolyusiya prosesindi növ dəyişkənliyi ardıcıllığını neçə üsulla müəyyən etmək olar?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

224. DNT molekulunun quruluşuna görə insan şimpanzedən cəmisi neçə faiz fərqlənir?

A) 2,5 %

B) 1,5 %

C) 3,5 %

D) 4,5 %

E) 5,5 %

225. Albuminə görə insanla şimpanze və ya qorilla arasında cəmisi necə fərqli xüsusiyyət vardır?

A) 7

B) 4

C) 5

D) 6

E) 3

226. Aşağıdakılardan hansı antropogen sistemə aid deyil?

A) Təbii abidələr

B) Kəndlər

C) Şəhərlər

D) Nəqliyyat kommunikasiyaları

E) Qəsəbələr

227. Şəhərlərin neçə kateqoriyası vardır?

A) 5

B) 2

C) 3

D) 4

E) 6.

228. İnsan populyasiyalarının demoqrafik göstəricilərinə başlıca olaraq nə təsir edir?

A) Kəbinin (evlənmələrin) strukturu

B) Yaş strukturu

C) İqtisadi vəziyyət

D) Sosial münasibətlər

E) Müharibələr

229. Ərazini rayonlar üzrə planlaşdırarkən faktorlar kompleksinə görə neçə tip ərazi qeydə alınmalıdır?

A) 4

B) 3

C) 2

D) 5

E) 6

230. Biosferin evolyusiyasının nəticəsi hansı təbəqənin əmələ gəlməsinə səbəb olmuşdur?

A) Noosferin

B) Atmosferin

C) Litosferin

D) Hidrosferin

E) Mezosferin

231. İnsanların adaptiv tipləri hansı faktorların təsiri altında meydana gəlir?

A) Təbii mühit faktorlarının

B) Antropogen faktorların

C) Texnogen faktorların

D) Edafik faktorların

E) Sosial faktorların

232. Qlobal abiotik dövranda iştirak edən əsas maddə hansıdır?

A) Su

B) Azot qazı

C) Fosfor

D) Karbon qazı

E) Kükürd

233. Ekoloji cəhətdən əraziləri rayonlar üzrə planlaşdırarkən neçə funksional zona tipləri müəyyən edilməlidir?

A) 6

B) 3

C) 4

D) 5

E) 7

234. İnsan populyasiyalarına aid olan demlərin (demamlar) say tərkibi neçə nəfərdir?

A) 1500-4000

B) 200-500

C) 500-1000

D) 1000-1500

E) 4000-6000

235. İndiki dövrdə və gələcəkdə insanın evolyusiyasına təsir edən faktorlar neçədir?

A) 5

B) 4

C) 3

D) 6

E) 7

236. Paster effektini hansı proses xarakterizə edir?

A) Anaerob həyat tərzindən aerob həyat tərzinə keçid

B) Aerob həyat tərzindən anaerob həyat tərzinə keçid

C) Parazitar həyat tərzindən yırtıcı həyat tərzinə keçid

D) Amensal həyat tərzindən parazitar həyat tərzinə keçid

E) Parazitar həyat tərzindən konsument həyat tərzinə keçid

237. Şəhər sisteminin struktur sxeminə əsas necə obyekt daxildir?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

238. Mutasiya neçə halda əmələ gəlir?

A) 4

B) 3

C) 2

D) 5

E) 6

239. Antropogen sistemin ölçüsünü nə müəyyən edir?

A) Təbii ekoloji şərait

B) Sosial münasibətlər

C) Tədric olunma sədləri

D) Qohumluq əlaqələri

E) Adət və ənənələr

240. Biosferdə hansı təbəqə bilavasitə insan fəaliyyəti nəticəsində formalaşmışdır?

A) Noosfer

B) Biosfer

C) Geosfer

D) Litosfer

E) Hidrosfer

241. Ekoloji şəraitinə görə neçə tikinti-iqlim rayonu vardır?

A) 4

B) 2

C) 3

D) 5

E) 6

242. Antropogen sistemlərdə insanlarla mühit arasında qarşılıqlı təsir əsasən neçə istiqamətdə baş verir?

A) 2

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

243. Antropogen ekoloji sistemlərin böyüyərək şəhər tipli sistemlərə inkişaf etməsi prosesi necə adlanır?

A) Urbanizasiya

B) Diferensiasiya

C) Reqressiya

D) Deurbanizasiya

E) Akselerasiya

244. Adaptiv radiasiyanı hansı proses xarakterizə edir?

A) Təbii seçmə nəticəsində ən çox uyğunlaşa bilən formaların yaşaya bilməsi

B) Mutasiya nəticəsində mutantların əmələ gəlməsi

C) Anaerob həyat tərzindən aerob həyat tərzinə keçid

D) Parazitar həyat tərzindən yırtıcı həyat tərzinə keçid

E) Canlıların say tərkibinin dalğalanması

245. Şəhər ərazisinin neçə əsas funksional zonası vardır?

A) 5

B) 2

C) 3

D) 4

E) 6

246. Qəsəbə və kəndlərin neçə kateqoriyası vardır?

A) 4

B) 3

C) 2

D) 5

E) 6

247. Tikinti iqlim rayonlarının sinfi neçə mühit faktorlarının parametrlərinə görə müəyyən edilir?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

248. Sanitar-mühafizə zonasının ən azı neçə faizi yaşıllaşmalıdır?

A) 40%

B) 10%

C) 20%

D) 25%

E) 30%

249. Rayonları funksional zonalaşdırarkən neçə əsas şərt nəzərə alınmalıdır?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

250. Sanitar-gigiyenik və ekoloji şəraitin gözlənilməsi məqsədi ilə mövcud sənaye və kənd təsərrüfatı obyektlərinin inkişafına və bu tipli obyektlərin yenidən salınmasına neçə mühüm tələb qoyulur?

A) 7

B) 6

C) 5

D) 4

E) 3

251. Şəhər və qəsəbə əraziləri zonalaşarkən həmin ərazi ən azı neçə hissəyə bölünməlidir?

A) 7

B) 4

C) 5

D) 6

E) 3

252. Qurunun 44 %-ni əhatə edən tropik meşə və savannalarda, kolluq və qarışıq meşələr zonasında olan mülayim qurşaqlarda dünya əhalisinin neçə faizi yaşayır?

A) 80 %-i

B) 70 %-i

C) 60 %-i

D) 50 %-i

E) 40 %-i

253. Əhalisinin sayı 250-500 min olan şəhər hansı kateqoriyaya aiddir?

A) İri

B) Çox iri

C) Böyük

D) Orta

E) Kiçik

254. “İstilik adaları” hansı antropogen sistemdə yaranır?

A) Şəhər mərkəzlərində

B) Nəqliyyat kommunikasiyalarında

C) Böyük şəhərlərdə

D) Orta şəhərlərdə

E) Qəsəbələrdə

255. Nəqliyyat vasitələrinin şəhər mühitinə təsirini azaltmaq məqsədi ilə neçə istiqamətdə tədqiqatlar aparılır və işlər görülür?

A) 6

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

256. Şəhərlərin və digər yaşayış məntəqələrinin əhalisinin layihə miqdarı hansı qrupun sayına əsasən hesablanır?

A) Müəssisə və idarə işçilərinin

B) Bütün əhalinin

C) Əmək qabiliyyəti olan əhalinin

D) Tələbələrin

E) Yardımçı təsərrüfatında məşğul olan əhalinin

257. Yaşayış zonalarını dəmir yolu xətlərindən ən kənar xətt oxundan hesablanmaqla neçə metr enində sanitar-mühafizə zonası ilə ayırmaq lazımdır?

A) 100

B) 90

C) 110

D) 120

E) 130

258. Bina daxilində insan neçə faktorun təsirinə məruz qalır?

A) 5

B) 2

C) 3

D) 4

E) 6

259. Yaşayış yerlərində sağlam ekoloji şəraitin yaradılması üçün onların planlaşdırılması zamanı gigiyenik normativlər və sanitar tələblər neçə əsas işlərin görülməsində mütləq nəzərdə tutulmalıdır?

A) 8

B) 5

C) 6

D) 7

E) 4

260. Külək sürətinin azalmasını 40-60 % təmin edən tikinti hansıdır?

A) Bir cərgəli tikinti

B) Adi tikinti

C) Adi kompakt tikinti

D) İkiqat küləkdən mühafizəli tikinti

E) İkiqat və lokal külək mühafizəli tikinti

261. Müasir insanın ən axırıncı əcdadı hansıdır?

A) Kromanonsalar

B) Avstralopitek

C) Pitekantroplar

D) İnsana bənzər meymunlar

E) Neandertallar

262. Binaların daxili mühitinin optimallaşması üçün tikinti materialları və konstruksiyaları neçə əsas tələbə cavab verməlidir?

A) 8

B) 4

C) 5

D) 6

E) 7

263. Köhnə şəhərlərin və xüsusən bu şəhərlərdəki sənaye rayonlarının rekonstruksiyası zamanı neçə əsas işin görülməsi nəzərdə tutulmalıdır?

A) 4

B) 5

C) 6

D) 7

E) 8

264. Yeni şəhər və qəsəbə üçün şəhər əmələ gətirən qrupun sayı tikintilər başlanarkən, əhalinin layihə miqdarının neçə %-dən az olmamalıdır?

A) 40 %-dən az

B) 45 %-dən az

C) 30 %-dən az

D) 35 %-dən az

E) 50 %-dən az

265. Yeni tikiləcək şəhərlərdə əhalinin perspektiv miqdarı hansı düsturla hesablanır?

A)

B)

C)

D)

E)

266. Yeni tikiləcək şəhər və qəsəbələrdə əhalinin perspektiv miqdarı hesablanarkən əhalinin neçə kateqoriyası nəzərə alınır?

A) 7

B) 5

C) 4

D) 8

E) 3

267. Ümumi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş yaşıllıq sahələrinin adambaşına düşən sahəsi 7-11 m² olan yaşayış məskəni hansıdır?

A) Çox iri, iri və böyük şəhərlər

B) Orta şəhərlər

C) Kiçik şəhərlər

D) Kurort şəhərləri

E) Kənd əraziləri

268. İnsan populyasiyalarının genefondunun formalaşmasına başlıca olaraq ən ciddi təsir edən faktor hansıdır?

A) Kəbinin (evlənmələrin) strukturu

B) İqlim faktorları

C) Biotik faktorlar

D) Mutasiyalar

E) Say tərkibi

269. Qəsəbə ərazisinin neçə əsas funksional zonası olmalıdır?

A) 7

B) 4

C) 5

D) 6

E) 8

270. Yaşayış məskənləri salınarkən mailliyi neçə dərəcə olan relyef ən əlverişli relyef sayılır.?

A) 16

B) 15

C) 14

D) 17

E) 18

271. Hansı tipli tikililərin qaz və səs-küydən mühafizə effektivliyi daha çoxdur?

A) Bütöv perimetral doqquz mərtəbəli tikinti

B) Tağlı perimetral doqquz mərtəbəli tikinti

C) Perimetral fasiləli doqquz mərtəbəli tikinti

D) U-şəkilli doqquz mərtəbəli tikinti

E) Magistraldan 80-120 m kənarda sərbəst salınmış doqquz mərtəbəli tikinti

272. Ən çox mutagen effektə malik olan hansı maddə qida vasitəsi ilə orqanizmə daxil olan birləşmələrdən əmələ gəlir?

A) Nitrit turşusu

B) Sulfat turşusu

C) Xlorid turşusu

D) Fosfat turşusu

E) Karbonat turşusu

273. Atmosfer havasını tozdan təmizləmək üçün tətbiq edilən toztəmizləyici qurğular neçə qrupa bölünür?

A) 4

B) 2

C) 3

D) 5

E) 6

274. Sənaye zonada çalışan adamların sayı neçə min nəfərdən çox olmamalıdır.?

A) 30

B) 15

C) 20

D) 25

E) 10

275. Yük dövriyyəsindən asılı olmayaraq III sinif müəssisələrin sanitar mühafizə zonalarının eni neçə m ola bilər?

A) 1000 m

B) 1500 m

C) 800 m

D) 250 m

E) 400 m

276. Daxili yanma mühərriklərinin tullantıları içərisində ən təhlükəli olub xərçəng xəstəliyini əmələ gətirən maddə hansıdır?

A) Benz (a) piren

B) Azot oksidləri

C) Karbon qazı

D) Dəm qazı

E) Aldehidlər

277. Avropada mənfi rezus faktorlu əhalinin miqdarı təqribən neçə faizdir?

A) 15

B) 10

C) 20

D) 25

E) 30

278. Quru toztutucuları konstruktiv olaraq neçə qrupa bölünürlər?

A) 5

B) 2

C) 3

D) 4

E) 6

279. Yaşayış rayonları və mikrorayonların planlaşması və abadlaşmasına qoyulan tələblərdə əsas neçə istiqamətdə işlərin görülməsi nəzərdə tutulmalıdır?

A) 7

B) 4

C) 5

D) 6

E) 3

280. Yaşayış binalarının divarlarının istilik mühafizəsi qabiliyyətini neçə yolla artırmaq olar?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

281. Xəzərin səviyyəsinin qalxması nəticəsində təkcə Azərbaycanın neçə km uzunluqda sahil zonasını su basmışdır?

A) 830 km

B) 730 km

C) 630 km

D) 580 km

E) 530 km

282. İstehsalat sularının təmizlənməsi və zərərsizləşməsi üçün tətbiq edilən üsullar neçə qrupa bölünür?

A) 4

B) 5

C) 6

D) 7

E) 8

283. Şəhərlərdə ümumşəhər parkının sahəsinin ən azı neçə faizi yaşıllaşmalıdır.?

A) 70

B) 50

C) 60

D) 40

E) 80

284. İctimai və yaşayış binalarında hansı ventilyasiya sxeminin tətbiq edilməsi daha məqsədəuyğundur?

A) “Yuxarıdan yuxarı”

B) “Aşağıdan yuxarı”

C) “Yuxarıdan aşağı”

D) “Aşağıdan yuxarı və aşağı”

E) “Yuxarıdan və aşağıdan yuxarı”

285. Yerli şəraitin təsiri altında, adaptasiyalar nəticəsində təqribən neçə insan irqi və onun çalarları əmələ gəlmişdir?

A) 30

B) 25

C) 35

D) 40

E) 45

286. Çökdürücülər suyun axını istiqamətinə görə neçə qrupa bölünürlər?

A) 2

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

287. Nəqliyyat vasitələrinin səs-küyündən mühafizə məqsədi ilə neçə tipdə mühafizə ekranı tətbiq etmək olar?

A) 5

B) 3

C) 4

D) 2

E) 6

288. Yaş toztutuculardan ən geniş yayılmış qurğu hansıdır?

A) Venturi skruberi

B) Forsunkalı skrubberlər

C) Zərbə-ətalət tipli aparat

D) Barbataj-köpük tipli aparat

E) Mərkəzdənqaçma skrubberi

289. XX əsrin axırlarında insan cəmiyyətinin enerjiyə tələbatı son 10 ildə neçə dəfə artmışdır?

A) 3

B) 2

C) 4

D) 5

E) 6

290. Suyun ozonlaşması hansı məqsədlə həyata keçirilir?

A) Bakteriyaları məhv etmək üçün

B) Zərərli maddələri təmizləmək üçün

C) Suyu neytrallaşdırmaq üçün

D) Suyun codluğunu aradan qaldırmaq üçün

E) Suyu turşlaşdırmaq üçün

291. Aşağıdakı hansı üsul kimyəvi təmizləmə metoduna aid deyil?

A) Ekstraksiya

B) Xemosorbsiya

C) Katalitik oksidləşmə

D) Adsorbsiya

E) İon mübadiləli sorbsiya

292. Atmosfer havasındakı zərərli qazları neytrallaşdırmaq üçün hansı metodu tətbiq etmək daha səmərəlidir?

A) Termiki yandırma

B) Xemosorbsiya

C) Absorbsiya

D) Adsorbsiya

E) Katalitik zərərsizləşdirmə

293. Müasir insan birlikləri əsas hansı əlamətinə görə fərqlənir?

A) Təsərrüfat mədəniyyətinə görə

B) Genetik quruluşuna görə

C) Adət və ənənələrinə görə

D) Siyasi quruluşuna görə

E) Mədəni irsinə görə

294. İnşaat materialları yataqlarının kəşfiyyatı zamanı yer səthinə dəyən ekoloji zərəri azaltmaq məqsədi ilə neçə mühüm tədbir həyata keçirilməlidir?

A) 6

B) 4

C) 7

D) 9

E) 8

295. Suda olan bakteriyaları zərərsizləşdirmək üçün hansı üsul daha sərfəlidir?

A) Oksidləşdirmə

B) Süzmə

C) Çökdürmə

D) Ekstraksiya

E) Adsorbsiya

296. İstehsalat sularını bioloji təmizləmək üçün süni yaradılmış qurğular onlarda aktiv biokütlənin yerləşməsinə görə neçə qrupa bölünürlər?

A) Oksidləşdirmə

B) Süzmə

C) Çökdürmə

D) Ekstraksiya

E) Adsorbsiya

297. Hansı proses urbanizasiyanı daha düzgün xarakterizə edir?

A) Antropogen sistemin böyüyərək inkişaf etməsi

B) Əhalinin şəhər sisteminə miqrasiyası

C) Əhalinin immiqrasiyası

D) Texnikanın inkişafı

E) Şəhər əhalisinin artması

298. Atmosferdə qarışıqların yayılması üçün müəyyən qədər əlverişli şərait Respublikamızın hansı hissəsindədir?

A) Şimal-şərq rayonlarında

B) Şimal-qərb rayonlarında

C) Şimal rayonlarında

D) Cənub rayonlarında

E) Mərkəzi rayonlarında

299. Respublikamızda ən çox külək eroziyasına məruz qalan ərazi hansıdır?

A) Abşeron yarımadası

B) Qərb rayonları

C) Şimal rayonlarında

D) Cənub rayonlarında

E) Mərkəzi rayonlar

300. Respublikamızda ən çox çirklənən su hövzəsi hansıdır?

A) Xəzər dənizi

B) Araz çayı

C) Kür çayı

D) Mingəçevir su anbarı

E) Ceyranbatan su anbarı