1. Emotsiyalarning shaxs shakllanishidagi o’rni

80.Eksperimental psixologiyaning zamonaviy holati
Zamonaviy psixologiya 19-asr oxirida eksperimental usullarni qabul qilish bilan boshlandi: Vilgelm Vundt 1879 yilda birinchi rasmiy laboratoriyani tashkil qildi; ko'p o'tmay universitetlarda psixologiya bo'yicha mustaqil kafedralar yaratildi; va Uilyam Jeyms 1890 yilda "Psixologiya tamoyillari" nomli muhim asarini nashr etdilar. "Zamonaviy eksperimental psixologiya tarixi" asarida Jorj Mandler zamonaviy eksperimental va nazariy psixologiya evolyutsiyasini ana shu boshlang'ichlardan XX asr oxiridagi "kognitiv inqilob"gacha kuzatib boradi. U butun davomida ijtimoiy va madaniy kontekstni ta'kidlab, turli nazariy rivojlanishlar ular sodir bo'lgan jamiyatning xususiyatlari va qadriyatlarini qanday aks ettirishini ko'rsatadi. Shunday qilib, gestalt psixologiyasi asrning boshidagi vizual va intellektual madaniyatdagi o'zgarishlarni aks ettiradi, bixeviorizm XX asr boshidagi Amerikaning paroxial va puritanizm tashvishlarini o'zida aks ettiradi va zamonaviy kognitiv psixologiya urushdan keyingi inqilob mahsulidir. axborot va aloqa.
Mandler aql kontseptsiyasining ma'nosi va tarixini muhokama qilgandan so'ng, tafakkur va xotira psixologiyasining XIX asr oxiridan 20-asr oxirigacha bo'lgan tarixini ko'rib chiqadi, boshqa mavzular qatorida ongsizlikning ochilishi, ongsizlikning yo'q qilinishini o'rganadi. 1930-yillarda Germaniyada psixologiya va konning "og'irlik markazi" ning AQShga ko'chirilishi. Keyin u psixologiya tarixining ko'proq e'tibordan chetda qolgan qismini - kognitiv fan soyasi ostida yangi va mustahkam kognitiv psixologiyaning paydo bo'lishini ko'rib chiqadi.


81.Faoliyat mahsuli metodi
Faoliyat mahsulini tahlil qilish metodi.
Bu metod psixologiyada inson xotirasi, tafakkuri, qobiliyati va xayolining xususiyatlarini aniqlash maqsadida keng qo`llaniladi. Odam chizgan rasmlar, yasagan o`yinchoqlar, modellar, to`qigan narsalar, tikkan qo`g`irchoqlar, to`qib, so`zlab berilgan hikoyalar, texnik konstruksiyalar chizmasini tushunish kabilarni tahlil qilish orqali ularning mantiqiy xotirasi, tafakkuri, badiiy va adabiy qobiliyati, ijodiy xayoli, texnik ijodi yuzasidan materiallar to`plash mumkin. Mazkur metodda ijod mahsulini yaratgan jismoniy shaxs bevosita ishtirok etmaydi. Tekshiriluvchi bilan tekshiruvchi o`rtasida muloqot o`rnatish uchun shaxsning psixikasi to`g`risida sirtdan muayyan hukm va xulosa chiqariladi.Tekshiruvchi (o`qituvchi, murabbiy, psixolog) ekspert tariqasida shaxslar ijodiyotiga baho beradi, bunda mehnat mahsulining shakli, mazmuni, sifati, originalligi, hajmi, xususiyati bilan keskin tafovut qilishi nazarda tutiladi.. Faoliyat mahsulotlarini o`rganish inson ruhiyatini o`rganish metodlari ichida o`ziga xos o`rinni tashkil etadi. SHuni ta‘kidlab o`tish joizki, inson ruhiyatini o`rganish yuqorida bayon qilingan metodlardan tashqari yana ayrim qo`shimcha metodlardan ham foydalaniladi. E‘tirof etish joizki, qo`llanilayotgan har bir metodning o`ziga xos ijobiy, afzal tomonlari bilan birgalikda qiyin va salbiy tomonlari ham mavjud. SHu bois konkret shaxs ruhiyatini o`rganish vaqtida yakka metodlar natijalari bilan kifoyalanib qolish mumkin emas. Ruhiyatni tekshirishda atroflilik, dinamiklik, ob‘ektivlik, tekshiriluvchining yosh xususiyatlarini inobatga olish va boshqa tamoillarga suyanish darkor.
Faoliyat mahsulotlari va jarayonlarini tahlil etish yo‘llari bo‘lib, unga B.G.Ananev xronometriya, profesiografiya, bajarilgan ishlar va buyumlar bahosini izohlashlarni kiritadi. Kasb psixologiyasining bu guruhidan quyidagi usullar muhim ahamiyatga ega. Topshriqlar tahlili - bu kuzatilayotgan inson va uning yashirin kasbiy xulqining yo‘nalganligini psixologik jihatlarini tadqiq qilish metoddir. Topshiriqlarni tahlil etish metod F.Teylor tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, tasvirlash va tahlil etish maqsadida qo‘llanilgan. Topshiriqlarni tahlil etish hamda bajarilgan ishlarni tahlil etish metodi ham muhandislik psixologiyasida keng qo‘llaniladi. E.Mak-Kormik va uning kasbdoshlari metallurgiya sanoatiga xos bo‘lgan 250 ta kasb turlarini tahlil etish uchun faoliyatlar ro‘yxatini ishlab chiqishdi