1. Geodeziya fani va uning vazifalari

62. Kartografik generalizatsiyaga tushuncha bering.
Davlat standartida kartografik generalizatsiyaga quyidagicha. ta’rif berilgan: xaritada tasvirlanayotgan obyektlarni xaritani. maqsadi va masshtabi hamda xaritaga olinayotgan sohani. ... 3. Kartografik tadqiqot ishlarida foydalaniladigan asosiy usullarga tavsif bering. 4. Har xil mazmundagi kartalami bir-biriga taqqoslash yordamida o‘rganishga nima deb aytiladi? XIX Bob. Kartografiyaning M V0JLAM sh tarixi. 19.1. Antik davr kartografiyasi Kartografiya - juda qadimgi fanlardan biri bo‘lib, uni uz tarixi mavjud. ... Kartografik proyeksiyalar haqida tushuncha. Kartografik proek-tsiyalami xatoliklari xususiyati bo‘yicha klassifikatsiyasi (tasnifi) Kartografik proektsiyalar h’aqida tushuncha. Kartalarni wqish va uni plandan farqini ajrata bilish uchun va ellipsoid (shar) sirtni tekis yuzaga (kartaga) tushurishda h’osil bwladigan wzgarishlarni tasavvur qilish uchun kartografik proektsiyalar twg’risida malumotga ega bwlish kerak. Erning qabariq yuzasini tekis yuzada, yani kartada matematik ywl bilan tasvirlash usuli Kartografik proektsiya deyladi. ... Generalizatsiyaga kwra kartada mayda kwllar tasvirlanmasa h’am bwlar edi. Lekin Finlyandiya kartasida kwllar tasvirlanmasa, kwllar landshafti twlaligicha aks etmay qoladi. ... Ёzuvsiz kartalarda kartografik twr berilib, asosiy geografik obektlar kwk rangda tasvirlanadi. Ёzuvsiz kartalar wquvchilarning amaliy mashg’ulot wtkazishlari va mustaqil ishlashlari uchun zarur vositadir.
63. Umumgeografik, mavzuli va maxsus xaritalar. Ularni har biriga alohida tavsif bering.
masshtabli umumgeografik xarita, at las va mavzuli xaritalardan foydala nildi. Har bi r topshiriqni bajarishda topografik va obzor topografik xaritalar. elementlari ni tasvirlashda zarur bo‗ladigan ko‗rsatmalar va shartli belgilarni puxta. o‗rganib chiqish talab etiladi. Bunday ma'lumotlar metodik ahamiyatga ega bo‗lib, ular xaritani tuzishda, umumgeografik xaritalarni asosiy elementlarini (relyef , gidrografiya, aholi punktlari, yo‗llar va h.k.) generalizatsiya qilishda va ushbu. ... Topshiriqning maqsadi : Obzor xaritalar bilan tanishish; xaritalar. mazmunini o‗rganish; alohida elementlar va ularning tavsiflari ni tasvirlash uchun. foydalanilgan usullarni; matem atik asosi va jihozlanishini ko‗rib chiqish. Topshiriqni bajarish natijasi: javdal (2 –jadval) ko‗rinishida jihozlash vaMavzuli va maxsus kartalarda (shartli ravishda) kartaning mazmu-nini va geografik asosini bir-biridan farqlash lozim. Geogrqfik asos — karta mazmunining umumgeografik qismi bo‘lib, u mavzuli karta mazmunini tashkil etgan elementlarni kartada to‘glri tasvirlashga va fazoviy bog‘lashga hamda karta bo‘yicha oriyentirlashga xizmat qiladi (1.2-rasm). f. MAVZULI KARTALAR. ... Kartaning legendasi qo'llanilgan belgilami tushuntirib (izohlab) beradi, bu kartaga olinayotgan obyektning man-tiqiy asosini aks ettiradi. Shartli belgilarning ketma-ket joylashtirilishi, ularni o ‘zaro bir-biriga bo'ysunishi, shtrixli elementlar uchun ranglar majmuasini to ‘g‘ri tanlab olish kartada tasvirlanayotgan voqea va hodisa yoki jarayonlar tasnifiga mantiqan bo‘ysindirilgan bo‘ladi