Texnologik va hududiy ishsizlik majburiy ishsizlik turlari hisoblanadi.
Texnologik ishsizlik ishlab chiqarishning amal qilishida texnologik usullar bir-birining o'rniga kirib kelishi bilan birga boradi. Ularning ichida asosiylari mexanizatsiya, avtomatlashtirish, robotlashtirish va informatsion gexnologiyani qo'llash hisoblanadi.
Hududiy ishsizlik tarixiy, demografik, madaniy, milliy va ijtimoiy — psixologik xarakterdagi bir qator kompleks omillar bilan bog'liq.
Yashirin ishsizlik uchun ish kuni yoki ish haftasi davomida to'liq band bo'lmaslik xarakterli. U o'z ichiga ishchi kuchining ishlarining to'liq hajmini bajarmaydigan bir qismini oladi.
Turg'un ishsizlik mehnatga layoqatli aholining ish joyini yo'qotgan, ишсизлик bo'yicha nafaqa olish huquqidan maxrum bo'lgan va faol mehnat faoliyatiga hyech qanday qiziqishi bo'lmagan qismini qamrab oladi.
Ishsizlik darajasi ishsizlarning ishchi kuchi tarkibidagi foizi sifatida hisoblanadi.
Ishsizlik darajasi=Ishsizlar soni x 100
Ishchi kuni nomi Ishsizlik darajasini baholash bilan birga uning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarning ham hisobga olish zarur bo'ladi. Chunki ishsizlikning o'zi haddan tashqari yuqori darajasi bilan katta iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlarni keltirib chiqaradi.
Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari, ishlab chiqarilmagan mahsulot bilan taqqoslanib baholanadi. Iqtisodiyot ishlashni xohlagan va ishlay oladigan barcha uchun yetarli mikdorda ish joylarini yaratish holatiga ega bo'lmasa tonar ishlab chiqarish potensial imkoniyatining bir qismi yo'qotiladi.
Ishsizlik bu nafaqat iqtisodiy, balki ijtimoiy oqibatlarga ham ega bo'ladi. Turg'unlik \depressiya\ fazasi ishchi kuchining faoliyatsizligiga olib keladiki, faoliyatsizlik esa malakaning yo'qolishiga hamda ijtimoiy va siyosiy tartibsizliklarga olib keladi.
3-§. O'zbekistonda bandlik muammosi
