1. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatında informasiya texnologiyaları

2.2 layihənin həyata keçirilməsindən sonra gözlənilən nəticələr
Layihə zamanı Uyçin rayonunda damcılı suvarma sistemlərinin istehsalı üzrə avadanlıq quraşdırılacaq və işə salınacaq. Sistemlərin istehsalı və rayon və vilayətdə məhsulların daha da satılması təmin ediləcəkdir.
Layihə çərçivəsində fermer təsərrüfatı (layihə üzrə məsul) və sudan istifadə edənlər Assosiasiyası (ərizəçi) arasında müqavilə imzalanacaq. Müqavilənin şərtlərinə görə, proqram və fermer tərəfindən alınan avadanlıq layihənin sonunda benefisiara fermer, istehsalat sahələri isə AVP-yə məxsus olacaqdır.
1) 12 nəfər (İstehsalatda çalışan işçilərin tələb olunan sayı) avadanlıqlarla işləmək üçün öyrədiləcəkdir. Bu isə o deməkdir ki, 12 nəfər işlə təmin olunacaq.
2) layihə zamanı 30 hektar fermer torpağına damcı suvarma texnologiyası tətbiq ediləcək.
3) layihə çərçivəsində Oman vilayətindən iki qadın fermerə damcı suvarma texnologiyasının tətbiqinə yardım ediləcək: Uyçın rayonunun "Mircəlol" fermer təsərrüfatının rəhbəri, Saydalıyeva Madinaxon 3 hektar pambıq sahəsi və 5 hektar bağ və F/X Kamal Fəridə, Uyçin rayonunun isə 2.5 hektar ərazisi olan fermer təsərrüfatına yardım göstəriləcəkdir. Bu texnologiyanın tətbiqi üçün lazım olan polietilen borular və damcılar layihə tərəfindən təmənnasız təqdim olunacaq.
4) Həmçinin, daha bir neçə fermer öz sahələrində quraşdırılması üçün damcı suvarma sistemləri ilə təchiz olunacaq.
Layihənin həyata keçirilməsindən sonra rayon fermerləri və bölgənin digər maraqlı şəxsləri arasında canlı maraq və reaksiya gözləmək olar. Layihə artıq indidən işlənmə mərhələsindədir, ictimai rezonansa və qabaqcıl və cəsarətli işə kömək etmək arzusuna malikdir. Layihədən sonra fermer fermerləri damcı suvarma sistemləri ilə təchiz edəcək, yeni əkinçilik bacarıqlarını tətbiq etmək və bölüşmək üçün təcrübə yayacaq. Fermer Boltabayevin təcrübəsinin timsalında digər fermerlərin də tədricən Torpaq istifadəçilərimiz və dehkan üçün yeni fermerlərə, rasional, resurs-qənaət və davamlı əkinçiliyin aparılmasının qabaqcıl texnikasına keçəcəyi gözlənilir. Mədəniyyətlərin məhsuldarlığının, keyfiyyətinin və sağlamlığının əhəmiyyətli dərəcədə artması gözlənilir. Resursdan səmərəli istifadəyə keçid nəticəsində torpaqların artmaqda olan deqradasiyası və səhralaşma ilə mübarizəyə başlanacaqdır. Layihənin fəaliyyəti həm də insanların dünyagörüşünün dəyişməsinə, kənd əhalisinin əksəriyyətinin suyun azaldılması və keyfiyyətinin aşağı düşməsi, yeraltı yataqların tərkibinin pisləşməsi probleminə münasibətinin dəyişməsinə təkan verəcəkdir. Layihə qarşıdan gələn böhran və su resurslarının çatışmazlığı şəraitində səmərəli və uğurlu təsərrüfatın necə aparılmasının bariz nümunəsi olacaqdır. Mövcud suvarma texnologiyaları, su miqdarı, fəaliyyətdən daha çox səmərə əldə etmək və mədəniyyətlərin məhsuldarlığını artırmaqla yanaşı, eyni zamanda kənddə sosial xarakterli və məşğulluq problemlərini həll etməklə öz həyat səviyyəsini yüksəltmək, fəaliyyətlərinin uzaqgörən planlaşdırılmasını həyata keçirmək. Layihə qənaət etmək üçün nə qədər vacib olduğunu göstərəcək və az miqdarda su istifadə edərək, daha az nəticə əldə etmək demək deyil, əksinə, miqdardan hər şeyin keyfiyyəti asılıdır: həm məhsul, həm Torpaq, həm də su, ən əsası isə bu, fermer və ya dehkanin üçün sabaha inam hissi verir.
3. Özbəkistan kənd təsərrüfatında müasir informasiya texnologiyalarından istifadə

Dünya kənd təsərrüfatı sürətlə öz simasını dəyişir. On illərlə istifadə olunan ənənəvi texnologiyaların əvəzinə yeni texnologiyalar gəlir, bütün dünyada yüzlərlə elmi mərkəz aqrar sektorun müxtəlif sahələrinin səmərəliliyinin artırılması üzərində işləyir. Bunun arxasında nə durur – kütləvi aclıq qorxusu, torpaq və su resurslarının çatışmazlığı? Yəqin ki, hər şey bir az. Ona görə də bu gün ərzaq təhlükəsizliyi öz gələcəyini düşünən hər bir ölkənin milli siyasət strategiyasının ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Burada Özbəkistan da istisna deyil.

Effektiv kənd təsərrüfatının formalaşdırılması üçün hansı siyasəti seçmək çətin seçimdir – dünyanın bir çox ölkələrinin ekspertləri və mütəxəssisləri artıq neçə ildir ki, bu məsələ üzərində mübarizə aparırlar. Onların səyləri BMT-nin ərzaq və kənd təsərrüfatı təşkilatının (FAO) 2014-2015-ci illərdə ərzaq, xüsusilə də taxıl məhsullarının bazarlarının doymasının baş verəcəyi barədə bu günlərdə dərc edilmiş məruzənin göstəricilərini təsdiq edir. Dünya ərzaq idxalının dəyəri 2014-cü ildə ilkin qiymətləndirmələrə görə, $1,09 trilyon təşkil edəcək. ki, yaxın səviyyəsinə keçən il, lakin 13% aşağı rekord 2012-ci il.
Bu rəqəmin arxasında iki əsas amil gizlənir – öz ərzaq təhlükəsizliyinə nail olmağın vacibliyi və qlobal bazarda kənd təsərrüfatı istehsalçıları üçün böyük imkanlar var. Rəqabətin getdikcə daha da amansız olduğu və rəqabət aparmağın artıq nəinki yerli istehsalçılarla, həm də daha çox xarici istehsalçılarla aparıldığı müasir şəraitdə bazarda ən yeni texnologiya və avadanlıqlardan istifadə edən şirkətlər qalacaq. Böhran və rəqabət mübarizəsinin sərtləşməsi tədricən səmərəsiz kənd təsərrüfatı istehsalçılarını sıxışdırır və onlar vaxtında yenidən istiqamət ala və istehsalı müasirləşdirə bilmir.
Özbəkistan qədim Baktriya və Soqdiana əkinçilik mədəniyyətlərinin tarixinə kök salmış qədim aqrar ənənələrə malikdir. Sovet İttifaqı illərində kənd təsərrüfatının elmi bazası ciddi şəkildə möhkəmləndirilmişdir. Lakin təəssüf ki, o, ölkənin zəngin təbii-iqlim şəraitindən tam istifadə etmək əvəzinə, pambığın monokulturasının yaradılmasına çalışmış, digər bitkilərin yetişdirilməsi isə qalıq prinsiplə getmişdir.
Ümumilikdə respublika üzrə əkin sahələrinin ümumi sahəsi (3778,3 min ha-dan 2000-ci ildə 3601,2 min ha-ya qədər, 2011-ci ildə), o cümlədən pambıq əkini sahəsi (1444,6 min ha-dan 1329,2 min ha-dək) və dənli bitkilərin (1614,0 min ha-dan 1607,4 min ha-dək) azalıb. Əkin sahələrinin pambıq və dənli bitkilər üçün azaldılması hesabına əkin sahələrinin kartof və tərəvəz bitkiləri üçün payı 5,9% 2000-ci ildə 8,2% - dən 2011-ci ilə qədər artıb.