1. Ko‘priklar va yo‘l o‘tkazgichlar osti gabaritlari. Ko‘prik qatnov qismining gabaritlari va trotuarlar o‘lchamlari

 Ko‘prik qatnov qismining gabaritlari va trotuarlar o‘lchamlari 

Ko‘prik qatnov qismining kengligi va trotuarlar o‘lchamlari 

temirbeton va metall oraliq qurilmalarning ko‘ndalang konstruksiyasi 
turini, shuningdek tayanchlarning konstruksiyasini tanlab olishga katta 
ta’sir ko‘rsatadi. Ba’zi paytlarda gabaritlar oraliq qurilmalarning 
sistemasini tanlab olishda, masalan, keng ko‘priklarning qatnovi ustidan 
yoki ostidan bo‘lishiga qaror qabul qilishda ma’lum bir darajada 
e’tiborga olinadi. 
Hozirgi paytda avtoyo‘l va shahar ko‘priklari uchun quyidagi qatnov 
gabaritlari qo‘llaniladi: 

---

G = 9 + S + 9; G = 21; G= 10,5; G = 8; G = 6; 
G = 8 + S + 8; G = 14; G = 9; G = 7; G = 4,5 , 
bu yerda S – bo‘luvchi polosaning kengligi. 
Avtomobil yo‘llaridagi ko‘priklar gabaritlari yo‘lning kategoriyasi va 
ko‘priklar guruhini inobatga olgan holda qabul qilinishi kerak (3-jadval). 
Gabaritlarning shakli va ularning barcha o‘lchamlari 5-rasmda 
keltirilgan. 
1.3-jadval 
Ko‘priklar 
guruhi 
Yo‘llarning kategoriyalari 
I 
II 
III 
IV 
V 
Ko‘priklar gabaritlari 
Birinchi 
G-
9+S+9 
G-
10,5 
G-9 
G-8 
G-7 
Ikkinchi 
G-
9+S+9 
G-9 
G-8 
G-7 
G-7 
Uchinchi 
G-
8+S+8 
G-8 
G-8 
- 
- 
Eslatmalar: 1. Ko‘priklarning birinchi guruhiga yo‘lning bo‘ylama 
qiyaligi 30 %
0 
va undan ortiq bo‘lgan uchastkalarida joylashgan yoki 
bo‘ylama profil past joylarining qiyaligi yaqinlashuv yerida 40 %
0 
li va 
undan ortiq algebraik farqi bo‘lgan barcha kichik ko‘priklar (uzunligi 25 
metrgacha) va o‘rta ko‘priklar (uzunligi 25 – 100 metr) kiradi. Uchinchi 
guruhga katta suv to‘siqlaridan va chuqur tog‘ daralaridan o‘tgan, 
konstruksiyalari juda murakkab bo‘lgan ko‘priklar kiradi. Boshqa barcha 

---

ko‘priklar ikkinchi guruhga kiradi. Ko‘priklarning uchinchi guruhga 
mansubligi maxsus texnik-iqtisodiy asoslash orqali faqatgina favqulodda 
hollarda belgilanadi. 
2. I kategoriyali yo‘llardagi birinchi guruh ko‘priklarining bo‘luvchi 
polosasi S ning kengligi ushbu ko‘priklarning yaqinlashuvidagi 
kengliklari kabi bo‘lishi kerak va uning konstruksiyasi ularning ustiga 
avtomobillarning tasodifan chiqib ketishiga imkon berishi kerak. 
3. Avtomobil yo‘llarining umumiy tarmog‘idagi ko‘priklarda, agar 
bo‘luvchi polosani qilish katta sarf-xarajatlar bilan bog‘liq bo‘lsa, unda S 
ning kattaligini 1,2 metrdan kam bo‘lmagan qiymatgacha kamaytirishga 
ruxsat beriladi. 
Avtoyo‘l ko‘priklari trotuarlarining kengligi T 0,75 metrga karralik 
qilib belgilanadi. Qatnov qismiga tutashgan bir polosali trotuarlarning 
kengligi 1,0 metrga teng qabul qilinadi (0,75 metr + 0,25 metr himoya 
polosasi).