1-kun: Xotirani rivojlantiruvchi o’yinlar va mashqlar asosida mashg’ulot ishlanmasini yaratish

6-kun. O’spirinlarda o’z-o’zini anglash, o’z “Men”iga va imkoniyatiga ishonchni orttirish, mantiqiy fikrlashni rivojlantiruvchi mashqlar
Bahsning samarali bo‘lishi, eng aw alo, bahslashuvchilaming bir-birlariga nisbatan fazoviy joylashuvlariga bog‘liq. Tinglovchi va muzokarada qatnashuvchilam ing fazoviy joylashuvlari va ulaming psixologik mavqelarining mohiyati muhim bo‘lganligi bois, biz ushbu holatlami keltiramiz:
Sinf sharoiti. Bu — a n ’anaviy dars o‘tkazish shakli b olib ,tinglovchilar bir-birlarining yuzlarini ko‘rish imkoniyati cheklangan va doska oldidagi o'qituvchiga va u bayon etayotgan mazmunga nisbatan tinglovchilaming mavqelari, m as’uliyati turlicha bo‘ladi. Bu sharoitda bahs o'tkazish mumkin emas. Chunki sinfda oxirgi qatorda o‘tirgan bola bilan birinchi qatorda o ‘tirganning darsga munosabati keskin farq qiladi.
Tinglovchining psixologik mavqei — „Men“- o ‘yindan tashqarida“ bo‘ladi. Endigi vazifa „Men“ -o‘yindan tashqarida“ vaziyatni „Men “ — o‘yinda“ deb ataluvchi holatga keltirish hisoblanadi.„Men“ — o‘yinda“ tinglovchilar doira shaklidagi stol atrofidajoylashadilar va o‘rtaga tashlangan mavzu yuzasidan erkin fikr almashish, hattoki, ayrim ijtimoiy rollarga ham kirish imkoniyatiga ega bo‘ladi,hatto boshlovchi ham „qatorda“ o‘tiradi. „Ishchanlik o‘yinlar“ va boshqarolli o ‘yinlar ana shunday sharoitda o ‘tkazilishi mumkin.
„Men“ — munozarada“ deb ataluvchi bu holat ayni bahs-munozaralar o ‘tkazish uchun qulay, chunki unda shaxs o‘z fikrinidadil aytish uchun imkoniyatni his qiladi. Odatda bunday bahslarto ‘rtburchak stol atrofida uyushtiriladi.
„Men“ — hamkorlikdaman“ degan bu holat kattaroq guruhlar tarkibida tashkil etiladi. Munozara a’zolari to‘rt-besh kishidan iborat bo‘lib, alohida stollar atrofida o ‘tirib, har bir guruh o‘z qarorinichiqaradi. „Munozara klublari“ faoliyati shu tarzda tashkil etiladi.
Bu keltirilgan har bir holat bahs qatnashuvchilarida o‘ziga xos ruhiy tayyorgarlik va m as’uliyat hissini keltirib chiqaradi. Demak, dars mobaynida o ‘qituvchi mavzuning xarakteri va u shakllantirishi lozim bo‘lgan bilim , malaka va fazilatlarga mos tarzda munozara sharoitini tanlashi va shundan keyingina mashg‘ulotni boshlashi kerak. Ko‘rinib turibdiki, a n’anaviy sinfda tashkil etiladigan mashg‘ulotlaming samaradorligi deyarli yo‘q, chunki ular oldingi qatorlarda o ‘tirgan tinglovchilam ing faolligigagina yo‘naltirilgan, qolganlar „o‘yindan tashqari“ holatda, bu narsa ularning dars mazm uniga munosabatlarida bevosita aks etadi.
"Muqobil dalillar"
Maqsad: o’zini o’zi ko’rsatish sharoitlarini yaratish; kontrargument va munozarani uyushtirish ko’nikmalari.
Har bir guruh a`zosi o’zidan qoniqmagan bo’sh jihatlarini aytib beradi. Qolgan a`zolar uning bu jihati ma`lum vaziyatlarda ijobiy fazilat ekanligini tushuntirishga harakat qiladilar.
" Barchaning e`tiborida "
Maqsad: muomalaning verbal va noverbal vositalarini umumlashtirish; muomalaning turli vositalarini qo’llagan holda atrofidagilarning diqqatini jamlashtirish malakasini shakllantirish.
Barcha ishtirokchilar aynan bir masalani atrofidagilarni jalb qilgan holda (albatta jismoniy kuch ishlatmay) hal qilishlari kerak.
"Men" ni ranglang.
Ushbu mashq birinchi navbatda ongli istaklarimizga mos keladigan ijobiy yo'naltirilgan subpersonallarni aniqlashga imkon beradi. Salbiy subpersonalities (skeptiklar, tanqidchilar), qatag'on qilingan istaklarga mos subpersonalities ushbu mashq paytida soyada qoladi.
Yoqimli doira
Maqsad: empatiyani rivojlantirish.
Ishtirokchilar qo’llarini ushlagan holda doira hosil qiladilar, doira o’rtasida turgan ishtirokchi har bir guruh a`zosining yoniga kelib, so’zsiz, ko’zi bilan xayrlashadi.
7-kun: Amaliyot hisoboti.
Ma’lumki, har bir nazariy ma’lumotni amaliyotda qo’llay bilish muhum sanaladi. Ayniqsa pedagogika va psixologiya fani bo’yicha bilimlarni ta’lim jarayonida samarali qo’llash muhim ahamiyatga ega.
Unga ko’ra biz guruhdoshlarimiz bilan birgalikda Olmazor tumanidagi 28-IDUMga borib, ularda o’tkazilayotgan to’garaklarni kuzatib borish. Kuzatib borish bilan birga bevosita unda ishtirok etishimiz ham kerak edi. Ya’ni unversitetga olgan ko’nikmalarimizni maktab o’quvchilariga o’rgatishimiz kerak edi.