Morfologik moslashishlarga misol qilib - suv muhitida gidrobiontlarning suvni qarshiligini kesib yurishga mos tana tuzilishi. plankton organizmlarning suvda osilgan holda yashashi kabilar hisoblansa, o‘simliklar dunyosida cho‘l sharoitida minimum sv sarflashga moslashish sifatida barglarning reduksiyalanishi yoki butunlay bo‘lmasligi kabilarni ko‘rsatish mumkin.
Kiziologik moslanishlar hayvonlarda ozuqa tarkibiga ko‘ra orqat hazm qilish tizimida fermcntlarining maTum turlarini uchrashi yoki cho‘lda yashovchi hayvonlarning suvga bo‘gan talabini qondirish uchun yog‘larning biokimyoviy oksidlanishidan foydalamsh kabilar kiradi. Xulqiy yoki etologik moslashishlar - hayvonlar uchun xos bo‘lib, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Masalan, tashqi muhit bilan hayvon tanasi o‘rtasida normal issiq almashinuvi uchun uya qurish (boshpana topish), qulay haroratli joyni izlab topish. shuningdek. qushlar va sut emizuvchilarda sutkalik va mavsumiy ko‘chib yurishlari maTum.
Hayvonlar faqat harorat omiliga xulqiy tomondan moslashib qolmay. balki namlik, yorug‘lik va boshqa ko‘pchilik ekologik omillariga ham moslashadi.
Xulqiy moslanishlar yirtqichlarning o‘ljani izidan yurish. kuzatish kabilarda hamda o‘ljaning javob reaksiyalarida ko‘rinadi.
2-asosiy savol bo‘yicha o‘qituvchi maqsadi: Ekologik omillar va ulaming xillarini talabalarga tushuntirish.
Identiv o‘quv maqsadlari: 2.1.Ekologik omillar xillarini farqlaydi.
2.2.EkoIogik omillar tasnifmi xotirada saqlaydi.
Ikkinchi asosiy savolning bayoni: Omil tirik organizmlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta'sir etuvchi muhitning ayrim bir tarkibiy qismidir. Ekologik omillar xilma-xildir. Shuning uchun ularni tasniflash zarur bo‘ladi.
Ekologik omillarni abiotik(o‘lik tabiatning ta"siri), biotik(tirik organizmlar bilan bog‘liq bo‘lgan ta'sir) va antropogen(inson faoliyati natijasida kelib chiqadigan ta'sir) omillarga bo‘lib o‘rganamiz.
Abiotik omillarga quyidagilar kiradi: I Iqlim - harorat, yorug‘lik. havo, natnlik, radiatsiya. gravitatsiya.
2.Edalik-tuproq. Tuproqning mexanik va kimyoviy tarkibi, tuproqning fizik xossalari.
3.Topografik - orografik - relef sharoiti.
