1-ma’ruza mavzu: fanga kirish. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini kichik korxonalarda qayta ishlashning ahamiyati va ahvoli reja

Sirkalangan sabzavotlar va mevalar. Bu maxsulot-larni tayyorlash sirka kislotasining konservantlik xususiyatiga asoslangan buladi. Sirkalash uchun kupin-cha bodring, pomidor, lavlagi, okboshli va kizilbosh-li karamlar, patissonlar, sabzi kabi sabzavotlar ishlatiladi.
Sirkalashga muljallangan sabzavotlar yangi uzil­gan, pishib ketmagan, toza, zich etli, kasalliklar va zararkunandalar bilan zararlanmagan, sovuk urmagan bulishi kerak
Sirkalash uchun ishlatiladigan asosiy mevalarga olma, nok, olxuri, olcha, uzum, gilos, smorodina me-valarini kiritish mumkin.
Sirkalangan sabzavotlar va mevalar tayyorlash uchun tayyorlangan xom ashyo sifati va ulchamlari buyicha saralanadi, yuviladi, ba’zi mevalar kesiladi, par bi­lan ishlanib blanshirovka kilinadi, maydalanadi. Кeyin esa tayyorlangan xom ashyo bankalarga joylanib ustiga sirka kuymasi kuyiladi. Sirka kuymasi sirka kislotadan, kand, tuz va ziravorlar tindirmasidan tashkil topgan buladi. Tulgazilgan bankalar maxkamalanadi va 89—90S dan pasterizasiya kilinadi.
Pasterizasiya kilinib Sirkalangan sabzavotlar sir­ka kislotasining mikdoriga kdrab kuchsiz nordon (umumiy kislotaligi 0,4—0,6%) va nordon (0,61—0,90%) marinadlar buladi. Sifatiga karab marinadlar oliy va birinchi navlarga bulinadi.
Meva va rezavor mevalardan tayyorlangan marinad­lar xam sirka kislotasining mikdoriga karab kuchsiz nordon va nordon marinadlarga bulinadi.
Pomidor masulotlari
Pomidorlarni kayta ishlab olinadigan maxsulot-larga pomidor sharbati, pomidor pyuresi, pomidor pastasi (tuzlangan va tuzlanmagan) kiradi.
Pomidor sharbati. Pomidor sharbati kizarib pi­shib etilgan pomidorlarning urugsiz etidan bir tekis massa tarziga keltirib olinadi. U pishgan pomidorga xos yokimli tabiiy ta’m va xidga ega buladi. Pomidor sharbati tarkibida kuruk moddaning mikdo­ri 4,5%ni tashkil etadi. Pomidor sharbati shisha yoki tunuka idishlarga solib germetik bekitiladi va ste­rilizasiya kilinadi.
Pomidor pyuresi va pastasi. Bu maxsulotlar bir-biridan tarkibida kuruk, modda mikdori bilan fark kiladi. Bu maxsulotlarni olish uchun yaxshi pishib etil­gan pomidorlar maydalab kirgichdan utkaziladi. Кe­yin esa xrsil bulgan suyuk butka vakuum apparatlarda kuruk moddasi kerakli mikdorga etguncha kaynatib, kuyultiriladi.
Pomidor pyuresi tarkibidagi kuruk moddaning mikdoriga karab 12, 15 va 20 foizli buladi. Pomidor pastasi pomidor pyuresidan tarkibida kuruk moddasining yanada yukrri ekanligi bilan fark kiladi. Tar­kibida kuruk moddasining mikdoriga karab pomidor pastalari 25, 30, 35 va 40% li buladi. Tuzlangan pomidor pastasi tarkibida esa 27, 32, 37 foiz kuruk moddasi buladi.
Pomidor pyuresi va tuzlanmagan pomidor pastasi oliy va birinchi navlarga bulinadi, tuzlangani esa fakdt 1-navli buladi.
Oliy navli pomidor pyuresi va pomidor pastasi tarkibida meva pustlokdari, uruglari bulmasligi, konsistensiyasi xamma kismlarida bir xil, pushti kizil rangli, ta’mi va xidi tabiiy, shu maxsulotga xos bulishi kerak Birinchi navli pomidor pyuresi va pomidor pastasi kungirrok tusli bulib, kamdan-kam urug va pust bulakchalari aralashib kolgan bulishiga yul kuyiladi.