1-ma’ruza: texnik ijodkorlik va dizayn fanining mohiyati va vazifalari

Dizayn ta’limi yo’nalishlari
Germaniyada dizayn yo’nalishi bo’yicha o’qish dastlab olti smestrni o’zichiga oladi. Talabalarga bir qator fanlardan o’quv mashg’uloti olib boriladi, ulardan ba’zisi o’qish muddati tugaganga qadar talabalarga fan dasturi sifatida yo’ldosh bo’ladi. Misol uchun, dizayn fikrlash kursi ana shunday o’quv mashg’uloti sanaladi. Bunda talabalar dizayner sifatida fikrlashga o’rganadi. Dizayn fikrlashning asosiy prinsiplaridan biri empatiya, ya’ni dunyoga boshqa odamlar nigohi bilan nazar tashlash, ularning ehtiyojlarini his etish, istak va vazifalarini idrok etishni bilish sanaladi. Metodologik nuqtai nazardan dizayn-fikrlash yondashuvlari noaniqlik sharoitidagi muammolarni yechish evristik usullar bilan amalga oshiriladi. Bunda qo’yiladigan vazifalar ijodiy masalalar bo’lmay, favqulodda yuzaga chiqadi.
Talabalar dizayn-fikrlash kursiga diplom olgunga qadar qatnashadi. Boshqa aspekt – bu mahsulotlar, jarayonlar va xizmat ko’rsatishni modellashtirish. An’anaga ko’ra, kompaniya ishlab chiqarayotgan mahsulotiga iste’molchilarning munosabatini fokus-guruh yordamida aniqlaydi. Ammo modellashtirish yaratilishi loyihalangan mahsulotni iste’molchi ko’magida sinab ko’radi, so’ngra olingan ma’lumotga qarab, zudlik bilan unga o’zgartirish kiritadi.
Korporatsiyalar uchun dizayn konsepsiyasini ishlab chiqish ham eng muhim ishlardan biri sanaladi. Amaliy mashg’ulot mebel, interyer buyumlari va aksessuarlar uslublarini yaratishdan iborat bo’ladi. Hozirgi bozor yangilik va o’zgarishlarni ko’p talab qilishi tufayli, kompyuter texnologiyalaridan foydalanish zarurati yuzaga keladi. Shu bois talabalar zudlik bilan ixtisoslashtirilgan dasturlarni o’zlashtirishga kirishadi hamda malakali mutaxassis bo’lib yetishishga intiladi.
Talabalar amaliy dizayn ko’nikmasi, tajribasiga ega bo’lishi kerak. Bu degani o’qituvchilarning asosiy diqqat e’tibori loyihalash bilan bog’liq mashg’ulotlarga qaratiladi, talabalarni nafaqat rasm chizish, balki parma, tokorlik dastgohi, gaz yordamida payvandlash uskunalari, kompyuterlarni boshqarish kabi ishlarga ham o’rgatiladi. Undan tashqari erkin ravishda tajriba va eksperiment o’tkazishlari uchun ma’lum miqdorda ajratilgan ashyolar bilan sharoitlar yaratib beriladi. Ularning diqqat e’tibori ishlab chiqarish va yangi buyumlar yaratishga safarbar qilinadi. Germaniyada dizaynerlarning kasbiy tayyorgarligi uchun ko’pincha butunbir o’quv semestri ajratiladi, talabalar korxona va firmalarga tajriba oshirish uchun yuboriladi. Natijada bunday mutaxassis-bakalavrlarga mehnat bozorida talab katta bo’ladi. Dizaynerlarni kasbiy tayyorlashning vazifasi, maqsadi, mohiyati, nazariyava metodlari Bauxauz pedagogik tizimi asosiga quriladi. Eng avval sanoat mahsuloti ishlab chiqarishda turli ashyolar bilan ishlash va ularni o’rganish, yangi texnologiyalarni qo’llash, o’quv jarayonlaridagi faol ijodkorlik, yangi konstruktorlik yechimlarini izlash, narsalarning funksiyasidan kelib chiqqan holda shakl yaratish ana shular jumlasidandir.