1-mavzu. Dinshunoslik fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Ibtidoiy va milliy dinlar
Yüklə 135,82 Kb.
|
|
Uchinchi kitob «Vispered» deb nomlangan. U 24 bobdan tashkil topgan va har bir bob alohida karde deb atalib, ma’budlar sha’niga о‘qilgan duolar va ibodat ustida ularga murojaatlar hamda olamni bilishga doir pand-nasihatlardan iboratdir. Uni ibodat namozlari yig‘indisi ham deyishadi. Ayni paytda u Yasnaga qо‘shimcha hisoblanadi.
Tо‘rtinchi kitob «Yasht» (gimn) deb ataladi. U Avestoning eng qadimiy qatlami bо‘lib, 22 bobdan iborat. Har bir bob Axura-Mazdadan boshlab, u yaratgan va uning ma’lum vazifalarini bajaruvchi ma’budlar sha’niga aytilgan madhiyalardan iborat. Avestoning bizgacha yetib kelmagan kitoblaridan ba’zi qismlari uning yig‘ma parchalar tо‘plami «Xо‘rdak Avesto» kitobida jamlangan. Masalan, Exrpatastan kitobidan mо‘badlar (kohinlar) uchun qonun-qoidalar, diniy boshqaruv tizimiga xos ma’lumotlarga oid qismlari, Nirangastan – diniy-mavsumiy, ijtimoiy marosimlar tartib-qoidalari qismi, 20-naskda jonning u dunyodagi ahvoli haqidagi qismi va boshqalar shu kitobda saqlangan. Avesto haqida eng muhim manba IX asrga oid «Dinkard» (din amallari) asaridir. Unda Avestoning 21 kitobi tо‘la ta’riflab berilgan. Bu ta’riflar savobli ishlar yо‘riqnomasi; diniy marosimlar va rasm-rusumlar qoidasi; zardushtiylik ta’limoti asoslari; dunyoning Axura-Mazda tomonidan yaratilishi; oxirat kuni va undagi hisob-kitob; falakiyot; ijtimoiy-huquqiy qonun-qoidalar; Zardushtning tug‘ilishi va bolaligi; haq yо‘lini tutish; jamiyat a’zolarining haq-huquqlari; devlar, jinlar kabi yovuz kuchlarga qarshi о‘qiladigan duolar, amallar va boshqalardan iboratdir. Dinshunoslik” fani jamiyat ma’naviy xayotida dinning tutgan о‘rni Dinshunoslik fanining predmeti, maksadi va vazifalari. Dinshunoslikning ijtimoiy-gumanitar fanlar bilan aloqadorligi. Dinshunoslik fanini о‘rganishning jamiyat barqarorligini mustahkamlash, diniy bag‘rikenglikni tarbiyalash, vijdon erkinligini ta’minlashdagi ahamiyati. Dinga berilgan ta’riflar. Din - ijtimoiy ong shakli, muayyan turmush va tafakkur tarzi, ma’naviy qadriyat sifatida. Dinning jamiyat va shaxs ma’naviyati yuksalishidagi, komil insonni tarbiyalashdagi ahamiyati. Dinning strukturasi. Dinning ijtimoiy funksiyalari: dunyoqarashni shakllantirish, yosh avlodni tarbiyalash, tartibga solish (regulyatorlik), birlashtirish (integratorlik), tasalli berish (kompensatorlik), aloqa о‘rnatish (kommunikativ) va x.k. Dinlar tasnifi. Ilk tabu (ta’qiq), totemizm, animizm, fetishizm, shomonlik, magiya (sehrgarlik). Xinduiylik. Vedalar ta’limoti va xudolari Upanishadlar - xinduiylikning muqaddas kitoblari. Braxmanlik ta’limotida kastalar. Konfusiylik. Konfusiylikda ijtimoiy-axloqiy masalalar. Daosizm - falsafiy ta’limot. Iudaizm - yaxudiy milliy dini paydo bо‘lishi tarixi Yahudiylik ta’limoti. Yahudiylik muqaddas kitobi Yapon milliy dini - sintoizm, uning asosiy aqidalari va marosimlari. Avesto zardushtiylikning muqaddas kitobi Avesto kitobining tarkibiy qismlari haqida Zardushtiylik dini tarixi Zardushtiylik dini ta’limoti Zardushtiylik dini marosimlari Yüklə 135,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|