1-mavzu: Kirish. Mustaqillik davrida “O‘zbek xalq og'zaki ijodi”ni o'rganilishi. Folklor ma’naviv tarbiyaning poydevori. Reja

11-Mavzu: “Malikai Ayyor” dostoni tahlili
Janubiy Slavyan dostoni "Kulrang otli Bamsi Beyrek1925-1929- yillarda faqat Ergash Jumanbulbul o'g'li, Fozil Yo'ldosh o'g'li, Po'lkan shoirlarning o'zidangina qirqdan ortiq dostonlar yozib olingan. Ular orasida "Alpomish", "Yusuf bilan Ahmad", "Alibek bilan Bolibek", "Shirin bilan Shakar", "Murodxon", "Ra'no bilan Suxangul", "Kuntug'mish", "Yakka Ahmad", "Go'ro'g'lining tug'ilishi", "Yunus pari", "Misqol pari", "Galnor pari", "Avazxon", "Hasanxon", "Dalli", "Rvshan", "Qunduz bilan Yulduz", "Bo'tako'z", "Malika ayyor", "Intizor", "Zulfizar", "Xushkeldi", "Xoldorxon" kabi o'zbek eposining mumtoz namunalari bor. Keyingi yillarda esa, folklorshunoslarning soni ko'payganiga qaramay, boshlanishdagi shiddat, samaradorlik ko'zga tashlanmaydi. Bu ulkan san'atkorlar umrguzaronlik qilgan so'ngi 10-25 yil davomida, Islom shoirni ham qo'shib hisoblaganda, ulardan bor-yo'g'i o'ttizga yaqin doston yozib olingan. Ular orasida "Yodgor", "Rustamxon", "Jahongir", Buyuk Karimov qalamga olgan "Mashriqo", "Nurali", Mansur Afzalov yozib olgan "Orzigul" dostonlarini hisobga olmaganda, birinchi davrda (1925-1929-yillarda) to'planganlari darajasidagi badiiy jihatdan yuksaklari nihoyatda kam. Nima uchundir bu ulkan dostonchilar o'n-o'n besh yil davomida "tashlab qo'yilgan". Agar folklor asarlarini to'plashda yigirmanchi yillarning ikkinchi yarmidagi shiddat va samaradorlik keyingi davrlarda ham saqlanganda, Po'lkan shoir bilgan "Ero'g'li", Ergash shoir repertuariga mansub "Maxtumquli", Fozil Yo'ldosh kuylab kelgan "Rustami Doston", "Sultonxon", "Rustamning yaralanishi", "Oftob pari", "Yozi bilan Zebo" kabi dostonlar qalamga olingan bo'larmidi?! Boshqa baxshilar repertuaridagi namunalarni yozib olishda ham shunday manzarani ko'ramiz. Aytaylik, nihoyatda iste'dodli bo'lgan Berdi baxshidan birgina doston - "Alpomish" yozib olib qolingan. Taniqli olima Muzayyana Alaviyaning eslashicha, Abdulla Alaviy Berdi baxshidan yana "Rustamxon", "Zolimxon" dostonlarini ham yozib olgan. Ammo qo'lyozmalar bizgacha yetib kelmagan. Ba'zi janubiy slavyan epiklarida ham qaxramonlar o'z shaklini o'zgartirishi rostdir. Masalan epikdan ko'ra ko'proq ballada hisoblanuchi "Zmija mladozenja"(kelin-kuyov ilon) yoki "Sekula se u zmayja pretvorio" (Sekula o'zini ilonga aylantirdi). Mening fikrimcha shamanistik va tasavvuriy elementlar ba'zi Balkan-Slavyan hikoyanavisligida yuzaga qalqib chiqmagan. Bu ikkala hududdagi epik dostonchilikning albatta bir-biriga bog'liq joylari bor." bilan Osiyo halqlari dostoni bo'lgan "Alpomish" ni solishtirganda birinchi xususiyat shundan iboratki "Alpomish" da hikoya qaxramon tug'ilishidan oldin boshlanib uning hayoti to'g'risidagi hikoyani uylanishi orqali aytib beradi, slavyan halqlarida esa hikoya qaxramonning uylnashidan boshlab aytib beriladi.
Bu degani slavyan dostonlarida qaxramonning tug'ilishi bilan bog'liq hodisalar yoki bolalikdagi jasoratlari to'g'risida ma'lumotlar berilmaydi.
emas. Bir qancha qo'shiqlarda ba'zi ilk bolalik voqealari tasvirlangan, ammo tug'ilish hodisalari bilan bog'liq voqealar tasviri ko'pgina qo'shiqlarda berilmaydi. Misol uchun "Alpomish" ning birinchi qismida ikki aka ukaning farzandsizligi tufayli Ollohdan ularning orzulari ushalishini so'rashlari "Smailag Mehoning turmush qurishi" dagi Smailag Mehoning dunyoga kelishini eslatadi.