1-mavzu. Matrisalar va ularning xossalari. Matrisalar ustida amallar. Determinantlar. Matrisaning determinanti. Minor va algebraik to'ldiruvchilar. Ixtiyoriy tartibli determinantni hisoblash



Yüklə 314,5 Kb.
səhifə2/9
tarix19.05.2023
ölçüsü314,5 Kb.
#117300
1   2   3   4   5   6   7   8   9
1 mavzu Matrisalar va ularning xossalari Matrisalar ustida amallar (1)

1.2. Matrisalar ustida amallar

Bir xil o’lchovli matrisalarni qo’shish va ayirish mumkin. Bunda matrisalarning mos elementlari qo’shiladi va ayiriladi.


Misol. A va B do’konlarda Q va P turdagi ikki xil mahsulot sotilayotgan bo’lsin. A va B matrisalar orqali oxirgi 4 hafta davomida bu do’konlarda sotilgan mahsulot miqdori quyidagi matrisa ko’rinishiba ifodalanib, bunda ustunlar haftalarni va satrlar mos ravishda Q va R mahsulotlar miqdorini ifodalaydi.
va
4 hafta davomida sotilgan mahsulot hajmni aniqlovchi matrisani toping.
Yechish. A va B matrisalar yig’indisi har bir hafta uchun sotilgan mahsulot hajmini aniqlaydi. Masalan, 1- haftada sotilgan mahsulot hajmini 5+8=13 bo’ladi. Umumiy sotuv hajmi esa quyidagi matrisa orqali aniqlanadi2

Ta’rif. Bir хil o’lchamli va matritsalar uchun ularning yig’indisi deb shunday o’lchamli matritsaga aytiladiki, istalgan va lar uchun -element, tenglik orqali aniqlanadi va matritsalar yig’indisi A+B shaklda belgilanadi, ya’ni C=A+B .
Matsisani biror songa yoko matrisaga ko’paytirish mumkin. Matsisani biror songa ko’paytirganda uning barcha elementlari shu songa ko’paytiriladi. Matrisalarni matrisaga ko’paytirish murakkabroq bo’lib, keying bo’limda o’rganiladi.
Misol. Agar 17,5 % QQS (Qo’shimcha qiymat solig’i) qo’yilganda avtomashina ijarasiga bo’lgan narxlar .
v soliqsiz narx vektori aniqlang.
Yechish. Dastlab biz narx vektorining qo’llanilashi mumkin bo’lgan quyi skalyar qiymatini aniqlashimiz zarur. Soliq stavkasi 17,5 % bo’lganligi uchun QQS da asosiy foiz stavkasi 117,5% bo’ladi. Suning uchu soliqsiz narx vektori


m × n o’lchovli A matrisa berilgan bo’lsin.

Har bir element uchun indeksdagi i element joylashgan satr nomerini va j indeks element joylashgan ustun nomerini anglatadi.
Masalan:
element 1 satr, 1 ustunda joylashgan
element 1 satr, 2 ustunda joylashgan
element 1 satr, n ustunda joylashgan
element m satr, n ustunda joylashgan anglatadi.
Agar m×n o’lchovli A matrisani n×r o’lchovli B matrisaga ko’paytirganda m × r o’lchovli AB matrisa hosil bo’ladi. Shuning uchun

deb yoza olamiz, bu yerda


Yüklə 314,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin