1. mavzu: Oilaning ijtimoiy vazifalari va ularning о‘zaro bog‘liqligi Oila

8.Мавзу: Oila psixoterapiyasi asoslari
Psixoterapiya (psixo... va terapiya) — ruhiy kasal bemorlarni davolash maqsadida soʻz, xushmuomala bilan hamda qulay sharoit yaratish orqali ular ongiga psixik taʼsir etish. Umu-miy va xususiy (yoki maxsus) P. farqlanadi. Umumiy P. bu vrachning bemor bilan boʻlgan muloqotlari jarayoni, bunda turli ruxiy taʼsirotlar bemor shaxsiga, uning tuzalishiga ishonch hosil qilish, uni tinchlantirishga tibbiy xodimlarning (vrachlar) notoʻgʻri hara-katlari tufayli paydo boʻladigan holatlarni (yatrogeniya) oldini olishga qara-tiladi. Bu barcha davolash choralari ichida yordamchi tadbir hisoblanadi.
Xususiy P.ning tushuntirish, suhbat oʻtkazish, ishontirish (bedorlik va gipnoz holatlarida), oʻz-oʻzini ishontirish (autogen mashq) va boshqa xillari bor. P.da asosiy qurol soʻz hisoblanadi. Soʻzning qudrati, uning shifobaxsh taʼsiri qadim zamonlardan maʼlum. I. P. Pavlov soʻzning oliy nerv faoliya-tida qudratli qoʻzgʻatuvchi taʼsir eka-nini ilmiy jihatdan asoslab berdi. Gipnoz vaqtida psixoterapevtning soʻzi bosh miya poʻstloq qismining maʼlum bir yerida kuchli qoʻzgʻalish oʻchogʻini vujudga keltiradi va bu turlicha ifodalangan tormozlanish holatiga olib keladi. Bemor bilan vrach oʻrtasida olib boriladigan tushuntirish suhba-ti P.ning yetakchi usuli boʻlib u toʻgʻri olib borilganda har qanday bemor ham tinchlanadi, ham dardi yengillashadi. Ishontirish usuli eng keng tarqalgan. Muhimi bemorni ishontirish, suh-bat oqilona va mulohaza bilan olib borilishi lozim. Tushuntirish va ishontirish, odatda, birgalikda olib boriladi. Bunda vrach bilan bemor oʻrtasida oʻrnatilgan munosabat muhim oʻrin tu-tadi. Taʼsir qilish va oʻz-oʻziga taʼsir etish P.ning muhim usullaridan hisoblanadi. Bedorlik holatida taʼsir etishdan maqsad u yoki bu kasallik holatini bartaraf etishgina emas, balki bemorni bu holatdan tuzalib ketishiga ishontirish va bunda oʻz organizmining kuchiga ishonchini mustahkamlashdan iborat. Ayrim psixoterapevtlar ruhiy taʼsir etishni uxlatadigan vositalar (dorilar)dan foydalanib ba-jaradilar. Gipnoz P.ning koʻp qoʻlla-nadigan usulidir.
Psixologiyadagi klassik yondashuv to'g'ridan-to'g'ri mijoz bilan ishlashni o'z ichiga oladi. Nisbatan yangi maktab-tizim oilasi psixoterapiyasi butun oilaga ta'sir ko'rsatadi va bu bizni shaxslararo munosabatlarni va munosabatlarni ko'rib chiqishga imkon beradi. Ushbu turdagi terapiya AQSh, Finlyandiya, Italiya, Polsha, Buyuk Britaniya, Germaniya, Shveytsariya va Avstriyada ilmiy jihatdan tan olingan. Nemis tilida so'zlashadigan mamlakatlarda eng keng tarqalgan qabul qilinadigan dastur - bu oilaviy muhitning tizimli tuzilishi, bu kabi psixoterapiya M. Varga, G. Weber va I. Shparrer tomonidan qo'llab-quvvatlanadi.