№1 Mavzu: Pedagogika fanlarini o’qitish metodikasining predmeti

6. Doimiylik (yoki muntazamlik).
Bu kurs davomida muntazam 
va vaqti-vaqti bilan baholashni amalga oshirish zarurligidan iborat. Bu 
talabalarning 
muntazam 
ravishda 
mustaqil 
ta'lim 
faoliyatini 
rag'batlantirishni va mavzu bo'yicha bilimlarni muntazam ravishda 
to'plashni ta'minlaydi. Har bir keyingi mavzuni o'rganib chiqib, 
dasturning bir qismini to'ldirgandan so'ng, shuningdek, butun kurs 
oxirida tekshirish ishlarini olib borish maqsadga muvofiqdir. Shu yo'l 
bilan universitetlar ta'lim tizimining eski kamchiliklari - "sessiyadan 
sessiyaga ..." bartaraf etish mumkin. 
7. Maxfiylik.
O'qituvchi baholash natijalari faqat o'zi, talaba va 
ta'lim dasturining rahbari uchun ma'lum bo'lishi uchun zarur choralarni 
ko'rishi kerak.
Boshqa fanlar kabi psixologiyada ham bilimlarni baholashda 
baholashning ikki turidan foydalanish mumkin: 
1) normativ baholash; 
2) natijalarni taqsimlash asosida baholash. 
Normativ baholash 
imtihon oluvchilar tomonidan oldindan 
belgilab qo'yilgan ma'lum normalarga asosan o'quvchilar (talabalar) 
bilimlaring darajasini baholashni nazarda tutadi. Shu bilan birga, talaba 
qanchalik to'liq, aniq, chuqur bilimga ega ekanligi baholanadi.
Natijalarni taqsimlash asosida baholash. 
Amerika ta'limidagi 
ushbu baholash strategiyasi "egri chiziq bo'yicha baholash" deb 
nomlanadi. "Egri chiziq" deganda biz ushbu kursning barcha talabalari 
olgan ballar taqsimotining egri chizig'ini tushunamiz. Ushbu egri 
chiziqqa muvofiq, talabalarning ozgina qismi o'rtacha darajadan past 
(masalan, "qoniqarli") baholarni oladilar, yana bir kichik ulush - 
o'rtacha qiymatdan yuqori (masalan, "a'lo"), aksariyat o'quvchilar egri 
chiziqning markaziy qismiga tushib, o'rtacha baholarni oladilar ( 
masalan, "yaxshi"). Shunday qilib, bitta talabaning bahosi va darajasi 
boshqalarning darajasiga bog'liq. Bunday baholash strategiyasi bilan 
qat'iy belgilangan bilim standartlari mavjud emas, ular haqiqiy 
baholash jarayonida o'zgaradi. 
Psixologiya fanlarini o‘qitishni rejalashtirish talabalar bilimlarini 
nazorat qilish va baholash bo'yicha tadbirlarni rejalashtirishni ham o'z 

---

277 
ichiga oladi. Bu uchun o‘qituvchi qo‘yidagilarni oldindan ta'minlashi 
kerak: 
1) talabalarning darsdagi yutuqlarini baholashda qanday mezon va 
ko'rsatkichlardan foydalanishi; 
2) darslarga qatnashish va talabalar faolligi hisobga olinishi; 
3) bilimlar tekshirish qanchalik tez-tez o'tkazilishi; 
4) baholashning qaysi turlari va shakllaridan foydalanishi; 
5) nazorat jarayonlarini qachon amalga oshirilishi: sanalar va 
vaqtlar; 
6) har bir nazorat jarayonining davomiyligi qanday bo'lishi va 
buning uchun qanday o'quv soatlaridan foydalanishi; 
7) kurs davomida har bir joriy bahoning yakuniy bahoga qo'shgan 
hissasi qanday bo'lishi. 
Yuqorida keltirilgan ma'lumotlar talabalarni birinchi darsda 
xabardor qilish maqsadga muvofiqdir. Bu ularga o'zlarining ta'lim 
faoliyatining asosiy turlarini oldindan rejalashtirish, o'qituvchining kurs 
bo'yicha bilimlarni baholash talablariga o'z vaqtida moslashishga 
imkon beradi.