№1 Mavzu: Pedagogika fanlarini o’qitish metodikasining predmeti

18.2. Psixologiya fanlaridan bilimlarni nazorat qilish va baholash 
tamoyillari 
Ko'plab o'qituvchilar bilimlarni sinash va baholashni o'quv 
jarayonidagi eng qiyin pedagogik vazifalardan biri deb hisoblashadi. 
Keling, qaysi turdagi ta'lim muassasasi va qaysi ta'lim dasturi doirasida 
ishlashidan qat'iy nazar, psixologiya o'qituvchisi rahbarlik qilishi kerak 
bo'lgan nazorat va baholashning asosiy tamoyillarini ko'rib chiqamiz. 
1. Obyektivlik
. Bu baholovchining sub'ektiv fikridan qat'iy nazar 
talabalarning bilimlarini baholash zarurligidan iborat. Turli nazorat 
jarayonlari turli darajadagi obyektivlikni ta'minlaydi: 
1) aniq belgilangan vazifalar umumiy va noaniq vazifalaridan 
yaxshiroqdir;
2) yozma og'zakidan yaxshiroqdir; 
3) noaniq kriteriyalar orqali bayon qilgan javobdan ko‘ra aniq 
kriteriyalar orqali bayon qilgan javob yaxshiroq; 
4) bitta imtihonchidan ko‘ra mustaqil ekspertlar yaxshiroq.
O'qituvchining talabaga nisbatan ilgari ma'lum omillar ta'sirida 
shakllangan pedagogik munosabatlari bilim va malakalarni baholashga 

---

275 
ta'sir qiladi. Shuning uchun o'qituvchining muhim vazifasi, buni anglab 
etish, ularning sub'ektiv munosabatlari ta'sirini minimallashtirishdir. 
2. Validlik.
Bu talabaning bilim, ko'nikma va malakalari to'g'risida 
ishonchli ma'lumot olishni ta'minlash zarurligidan iborat. Buning uchun 
o'qituvchi nazorat topshirig'ini talaba tomonidan mustaqil ravishda 
(tashqi yordamisiz) bajarganligiga, u aynan shu talabaning bilimini 
tavsiflashiga ishonch hosil qilishi muhimdir. Javobni oldindan berish, 
ko'rsatmalar va plagiatni oldini olish asosiy pedagogik muammo 
hisoblanadi. 
3. Ishonchlilik
. Baho olgan talabaning bilimlari uzoq vaqt 
davomida saqlanib qolishini ta'minlash zaruriyati mavjud. Ushbu 
tamoyilni amalga oshirish qiyin, chunki bilimlarni baholash jarayoni 
odatda bir marta amalga oshiriladi.