1-mavzu: sug’urta ishi fanining predmeti, ob’ekti, maqsadi, vazifalari reja

Sug‘urta shartnomasi -
ikki yoki undan ortiq tomonlar o‘rtasida tuziladigan 
yozma ravishdagi bitim bo‘lib, bunda sug‘urta kompaniyasi sug‘urta hodisasi 
tufayli zarar ko‘rilganda sug‘urtalanuvchiga sug‘urta qoplamasi yoki sug‘urta 
summasini to‘lash majburiyatini, sug‘urtalanuvchi esa belgilangan muddatlarda 
sug‘urta mukofotini to‘lash majburiyatini oladi. Sug‘urta shartnomasi tuzilganlik 
faktini tasdiqlash uchun sug‘urtalovchi sug‘urtalanuvchiga sug‘urta polisi beradi. 
Sug‘urta shartnomasini tuzishdagi asosiy, oddiy va qo‘shimcha shartlar sug‘urta 
shartnomasining mazmunini tashkil etadi.
3.
 
Xalqaro darajada qo‘llaniladigan sug‘urtaga
 
oid atamalarga 
quyidagilarni kiritish mumkin: 
Abandon 
-
to‘liq 
miqdordagi 
sug‘urta 
summasini 
olish 
uchun 
sug‘urtalanuvchining sug‘urtalangan mol-mulkdan sug‘urtalovchining foydasiga 
voz kechishi (sug‘urtalangan kema nobud bo‘lganda, u xabarsiz yo‘qolganda, 
kema yoki yuk qaroqchilar tomonidan bosib olinganda). Abandon to‘g‘risidagi 
ariza voqea-hodisa ro‘y bergandan keyin olti oy mobaynida berilishi kerak. Ayrim 
chet mamlakatlar qonunchiligida abandon sug‘urtalanuvchining bir tomonlama 
akti hisoblanadi. Faqat, Angliya qonunchiligida abandon uchun sug‘urtalovchining 
roziligi talab etiladi.
Avariya komissari -
sug‘urta kompaniyasining vakolatiga ega bo‘lgan 
jismoniy yoki yuridik shaxs. Sug‘urtalangan kema yoki yuk bo‘yicha ko‘rilgan 
zararning xarakteri va miqdorini aniqlaydi, hodisa ro‘y berganlik sabablarini 
o‘rganadi. Sug‘urta kompaniyasi avariya komissarining chet elda ham, mamlakat 
ichkarisida ham tayinlashi mumkin. Avariya komissarining yuridik manzili, telefon 
va teleks raqamlari sug‘urta kompaniyasi tomonidan beriladigan sug‘urta polisida 
ko‘rsatiladi. Sug‘urtalanuvchi sug‘urta hodisasi ro‘y berishi zahoti avariya 
komissariga 
murojaat 
qilishi 
zarur. 
Avariya 
komissari 
mol-mulkning 
zararlanganlik darajasini aniqlaydi va sug‘urta kompaniyasining topshirig‘iga 
asosan, ko‘rilgan zararni qisman qoplashi mumkin. Avariya komissari bajarilgan 
ishlar to‘g‘risida sug‘urta kompaniyasi uchun avariya sertifikati tuzadi yoki unga 
yozma axborot tayyorlaydi.