1-mavzu. Uch о‘lchovli grafikaga kirish Reja

4-rasm. Kompyuter grafikasining turlari

Ko'rgazmaviy grafika - namoyish va tijorat grafikalarining rivoji bo'lib, shu ikkala grafika imkoniyatlarini yig’indisi integratsiyasini tashkil etadi. Bu grafika ayrim grafikalarini slaydlar ketma-ketligidan iborat slaydfilm qilib yaratib, so'ngra uni ma'lum vaqt ichida ekranda ketma-ket ko’rgazma shaklida namoyish etadi. Har bir slaydni ekrandagi tasviri ovoz va vizual effektlar bilan qo'shib olib borilishi mumkin. Undan tashqari, tayyor grafikni taxrir qilish imkoniyat ham mavjud.
Animatsion grafika rang bilan ishlashdagi muvaffaqiyatlarni injenerlik grafikasidagi uch o'lchovli ob'yektlarni modellashtirishdagi yutuqlar bilan qo'shib uyg’unlashtirilgan.
Ikki o’lchovli (2D —oт aнгл. Two dimensions — «икки ўлчoвли») kompyuter gкafikasi grafik axborotni tasvirlash turiga va tasvirni qayta ishlash algoritmiga qarab tavsiflanadi. Odatda kompyuter grafikasini vektor va rastr grafikasiga ajratishadi, lekin grafikani tasvirlashda yana fraktal grafikasi ham mavjud.

5-rasm. Vektorli tasvirga misol

Vektor grafika geometrik primitivlarni tasvirlash to'plamidir. Odatda tasvirlar sifatida nuqtalar, to'g'ri chiziqlar, aylanalar, to'g'ri to'rtburchaklar, bundan tashqari umumiy hollarda to'lqinsimon chiziqlar tanlanadi. Ob'yektlarga ba'zi bir atributlar qo'shiladi,masalan chiziqning qalinligi, to'ldirib bo'yash rangi. Rasm koordinatalar to'plami ko'rinishida saqlanib, vektorlar va boshqa sonlar primitivlar to'plamini xarakterlaydi. Ishga tushirishda berkitiluvchi ob'yektlaкning ketma-ketlik qiymati mavjud. Vektor kengaytmali tasvir taxrirlanganda juda chiroyli ko'rinishga ega. Tasvirlar yo'qotishlarsiz masshtablanishi, aylantirilishi, deformatsiyalanishi, bundan tashqari uch o'lchovli imitatsiyani o'zgartirish quyidagicha bajariladi: eski tasvir o'chiriladi va uning o'rniga yangisi qo’yiladi. Vektorli rasmning matematik ta'rifi avvaldagidek qolgan, faqat ba'zi bir o'zgaruvchilar qiymati o'zgartiriladi, masalan,koeffitsientlar.
Rastrli tasvirlarni o'zgartirishda doimiy ma'lumotlar faqat pikcellar to'plami hisoblanadi, shuning uchun kam hajmli(kattalashtirishda) pikcellarni ko'p hajmli pikcellarga almashtirish (kichkinalashtirishda) muammosi kelib chiqadi. Bitta pikcelni bir necha shu rangdagi rang bilan almashtirish eng oddiy yo'l hisoblanadi(yaqindagi pikselni nusxalash usuli: Nearest Neighboиr). Ko'pgina qulay usullar interpolyatsiya algoritmlaridan foydalanadi, bu usul yordamida yangi piksellar ba'zi bir ranglarni oladilar va qo'shni pikcellar ranglari kodi asosida kodi hisoblanadi. Ushbu ko'rinishda Adobe Photoshop dasturida masshtablash amalga oshiriladi(bichiziqli va bikubli interpolyatsiya).Shu bilan birga har qanday tasvirni 12 primitivlar to'plami deb tasavvur qilish mumkin. Tasvirlashning bu yo'li sxemalar uchun yaxshi, shriftlarni masshtablashda foydalaniladi, multfilmlar va oddiy roliklar mundarijasini yaratishda keng foydalaniladi.
Rastrli grafika har doim ikki o'lchovli piksellar massivi bilan tasvirlanadi(matritsa ko'rinishida). Har bir pikselga maxsus qiymatlar beriladi - yorqinlik, ranglar, tiniqlik-yoki ushbu qiymatlar kombinatsiyasi. Rastrli obraz bir necha qator va ustunlarga ega. Rastrli tasvirlarni muhim yo'qotishlarsiz faqat kichkinalashtirish mumkin, lekin bunda tasvirning ba'zi bir detallari butunlay yo'qolishi mumkin, vektorli tasvirlarda aksincha. Rastrli tasvirlarni kattalashtirish avval piksellar bo'lgan shu yoki boshqa rang kvadratlarini chiroyli ko'rinishda kattalashishi bilan yakunlanadi. Rastrli ko'rinishda har qanday tasvirlarni ko'rish mumkin, lekin saqlashning bu usuli o'zining kamchiliklariga ega: xotiradan katta joy oladi, ish uchun zarur bo'lgan tasvirlarning taxrirlashdan keyin yo'qolishi.
Fraktal - alohida tabiiy strukturaga ega bo'lgan xususiyatli elementlardan iborat ob'yektdir. Kichik masshtabli detalli elementlarni tasvirlash oddiy algoritm bo'yicha amalga oshiriladi, bunday ob'yektni bir necha matematik tengsizlik bilan tasvirlash mumkin. Fraktallar tasvirlarning to'liq sinfini tasvirlashga imkon beradi, detalli tasvirlashga nisbatan kam xotira talab etiladi. Boshqa tomondan fraktallar ushbu sinfdan bo'lmagan tasvirlarda kamdan-kam qo'llaniladi.
Vektorli grafika muxarrirlariga misol qilib Adobe Illustrator, Corel Draw va Macromedia Flash dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlarda rasmlar har xil chiziqlar va qiyshiq vektorlardan iborat buladi. Vektorli grafikada yaratilgan rasmlar logotip, illyustratsiyalar va zastavkalar yaratishda foydalaniladi. Rastrli grafika muxarrirlariga misol qilib Adobe Photoshop va Paint dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlaeda rasmlar mayda kvadrat - pikcellardan iborat bulib mozaika holatida rasmni hosil qiladi.
Vektorli grafika muxarrirlariga misol qilib Adobe Illustrator, Corel Draw va Macromedia Flash dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlarda rasmlar har xil chiziqlar va qiyshiq vektorlardan iborat buladi. Vektorli grafikada yaratilgan rasmlar logotip, illyustratsiyalar va zastavkalar yaratishda foydalaniladi. Rastrli grafika 13 muxarrirlariga misol qilib Adobe Photoshop va Paint dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlaeda rasmlar mayda kvadrat - pikcellardan iborat bulib mozaika holatida rasmni hosil qiladi.
Rastrli grafika har doim ikki o'lchovli piksellar massivi bilan tasvirlanadi(matritsa ko'rinishida). Har bir pikselga maxsus qiymatlar beriladi - yorqinlik, ranglar, tiniqlik-yoki ushbu qiymatlar kombinatsiyasi. Rastrli obraz bir necha qator va ustunlarga ega. Rastrli tasvirlarni muhim yo'qotishlarsiz faqat kichkinalashtirish mumkin, lekin bunda tasvirning ba'zi bir detallari butunlay yo'qolishi mumkin, vektorli tasvirlarda aksincha. Rastrli tasvirlarni kattalashtirish avval piksellar bo'lgan shu yoki boshqa rang kvadratlarini chiroyli ko'rinishda kattalashishi bilan yakunlanadi.