1-Modul: Avtomatlashtirish texnik vositalari faniga kirish. 1-Mavzu

Elektromagnitli ijro mexanizmlar EMIM ni hisoblash. Elektromagnitli ijro mexanizmlarini hisoblash masalasiga konstruktiv o`lchamlarni va qurilma ishining berilgan shartga mos elektromagnitlar cho`lgamlari ma’lumotlarini topish kiradi.
Odatda quyidagilar boshlangich shartlar hisoblanadi:

• 
  hisob kitob yoki eksperimental yo`l bilan olingan aks ta’sir (mexanik) tavsifi;
  
• 
  cho`lg’amga kelayotgan kirish signalining toki va kuchlanishi;
  
• 
  vaqt parametrlari;
  
• 
  o`lchamlari, ogirligi va narxi
  

Bundan tashqari, ekspluatatsiya qilishning asosiy shartlarini hisobga olish kerak: atrof muhit harorati, namligi, changligi, vibratsiyaning mavjudligi.
EMIM ning asosiy ko`rsatkichlariga quyidagilar ta’aluqli:
-shartli foydali ish
A  FL,
bu yerda F – yakorning ma’lum holatidagi tortish kuchi; L – yakor harakat yo`li o`lchami;
- Кe = m/A koeffisiyent bilan tavsiflanuvchi elektromagnitning vazn tejamlilik ko`rsatkichi
bu yerda m – elektromagnit massasi;
- konstruktiv omil
Кo = ,
bu yerda F_b – boshlangich tortish kuchi.
Magnit tizimining asillik ko`rsatkichi umumlashgan ko`rsatkich bo`lib hisoblanadi
Кa = A/(mP),
bu yerda P – iste’mol qilinayotgan quvvat;  – atrof muhit harorati ta’sirida cho`lg’am haroratining ortishi.
Boshqa bir xil sharoitlarda, ya’ni magnit maydon va geometrik o`lchamlarning bir xil qiymatlarida doimiy tok elektromagnitining tortish kuchi o`zgaruvchan tok elektromagnitiga nisbatan ikki marta ko`p.
Konstruktiv omilni tanlashda elektromagnit o`zak uzunligi yakor yo`li kattaligining oshishiga proporsional ortishini, uning ko`ndalang kesimi esa talab qilingan elektromagnit tortishish kuchining kvadrat ildiziga proporsional ekanini nazarda tutish kerak. Loyihalash tajribasi asosida Ko ning quyidagi qiymatlari tavsiya etiladi: to`g’ri yo`lli elektromagnit uchun – 400; klapanli uchun – 2900.
Cho`lg’amlar qizishini hisoblash qizishning o`rtacha ruhsat etilgan harorati _ruhsat = 85...90 ⁰С deb hisoblab o`tkaziladi. Qizish haroratini cho`lg’am qarshiligi orttirmasi bo`yicha aniqlaymiz
 = ( R<sub></sub>  R<sub>0</sub> ) / (R <sub>0</sub>   ) + <sub>0</sub> ,
bu yerda R<sub></sub> - qizigan cho`lg’am qarshiligi; R₀ - cho`lg’amning 20 <sup>0</sup>С dagi qarshiligi; <sub>0</sub> - atrof muhit harorati;  - cho`lg’am simi qarshiligining harorat koeffisiyenti.
Qizish haroratining ortishi hizmat qilish muddatini qisqarishiga va cho`lg’am izolyatsiyasining emirilishiga olib keladi.
EMIM ning ishchi sikli uch davrdan iborat: yeyilish, ulanish holati va dastlabki vaziyatiga qaytish. Elektromagnit ulangandan so`ng cho`lgamdagi tokning tegizish toki qiymatigacha oshishi qachonki elektromagnit kuch tashqi qarshilikni yenganda sodir bo`ladi va yakor harakatga keladi. Elektromagnit yakoriga elektromagnit tortishish kuchidan tashqari statik qarshilikning aks ta’sir kuchi, yopishqoq ishqalanish kuchi va inersiya kuchi ta’sir qiladi. Yakorning harakat vaqtini baholash yakorning barcha harakat yo`li davomida va yopishqoq ishqalanish yo`qligida dinamik kuchning o`zgarmasligini taxmin qilgan holda olib boriladi.
Bayon qilingan o`ziga tortish vaqtini hisobga olgan holda quyidagicha aniqlash mumkin