1. Mülki müdafiənin yaranma tarixi rolu və vəzifələri

Nüfuzedici radiasiya - qamma şüalanmasıvə neytronlar selindən ibarətdir ki, o,gözə görünmür,hiss edilmir,məlum olan bütün sıx materiallardan keçir və havada xeyli uzaq məsafəyə yayılaraq adamlarınşüalanmasınasəbəb olur. Nüfuzedici radiasiya 10-15 saniyə təsir göstərir.Nüfuzedici radiasiyanın zədələyici təsiri ondan ibarətdir ki, qamma şüalarıinsan orqanizmini şüalandırarkən canlıhüceyrələrinmolekullarını ionlaşdırır, onların həyat fəaliyyəti pozulur, nəticədə şüa xəstəliyi baş verir.Şüa alan insan bunu hiss etmir,xəstəliyin əlamətləri müəyyən müddət sonra üzə çıxır.

Şüa xəstəliyininəsas əlamətləri: hərarətin artması, ürək bulnama vəmədənin pozulması, ümumi kefsizlik, iştahsızlıq, dəridə və selikli qişalarda baş verənqanaxmadan ibarətdir, o cümlədən qanda ağ qan kürəcikləri azalır.

Adamların nüfuzedici radiasiya ilə zədələnməsi dozanınkəmiyyətindənvə alınma müddətindən asılı olur. Nüfuzedici radiasiya R (rentgen), Qr (qrey) və rad. (radiasiya) ilə ölçülür. Şüalanma dozasından asılı olaraq şüa xəstəliyinin 4dərəcəsi olur. 1-ci dərəcə- yüngül şüa xəstəliyi orqanizminbir dəfə məruz qaldığı 100-200 R şüalanma dozası nəticəsində baş verir. Ürəkbulanma,ümumi zəiflik,baş gicəllənməsi,tempraturun yüksəlməsi kimi əlamətlər aşkara çıxır,qanda ağ qan kürəcikləri azalır.2-ci dərəcə-orta ağırlıqda 200-400 R şüa alan adamlarda baş verir.

3-cü dərəcə- ağır 400-600 R doza nəticəsində baş verir.

4-cü dərəcə-çox ağır 600 R-dən artıq şüalanma dozası nəticəsində baş verir və adətən ölümlə nəticələnir.

Müxtəlif bərk materiallardan və havadan keçərkən qamma şüalar və neytronlar seli zəifləyir. Üstü 60- 100 sm qalınlıqda torpaqla örtülü qazmalar radiasiyadan mühafizə edə bilər.