1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

14.3. O‘lchamlar zanjiri haqida tushunchalar 
 
O‘lchamlar zanjiri deb, bir o‘lcham aniqligiga ta’sir etuvchi va berk kontur 
hosil qiluvchi o‘zaro birlashtirilgan o‘lchamlar to‘plamiga aytiladi. Berkituvchi 
zveno deb, mashina detallarining aniqligiga talablar qo‘yuvchi o‘lchamga aytiladi. 
Kompensatsiyalovchi zveno deb, berkituvchi zveno xatoligini kamaytirish 
maqsadida tashkil etuvchi zvenolarning xatoliklarini kompetsatsiyalash uchun 
ishlatuvchi zvenoga aytiladi. 
O‘lchamlar zanjirlarini hisoblash tartibi: 
1.Mashina qismini berilgan chizmasidan foydalanib uning berkituvchi 
zvenosini aniqlash. 
2.Tashkil etuvchi zvenolarni aniqlash. 

---

(
5
.
3
)
349 
3.Zanjir eskizini va sxemasini chizish. 
4.Berkituvchi zveno quyumini aniqlash. 
5.Texnologik operatsiyalarni va zanjirni tashkil etuvchi qismlarning 
quyumlarini aniqlash. 
6.Uzatma nisbatini aniqlash. 
7.Zanjir tenglamasini tuzish. 
8.Berkituvchi zveno o‘lchamining nominal qiymatini aniqlash. 
9.Zanjirni tashkil etuvchi zvenolarning quyumlari maydonlari o‘rtasining
koordinatalarini aniqlash. 
10.Berkituvchi zveno o‘lchamining taqsimlashlanish maydoni o‘rtasining 
koordinatasini aniqlash. 
11.Berkituvchi zveno o‘lchami taqsimlanish W maydonining yarmi 
ni 
aniqlash. 
12.Aniqlikka yetishish usulini aniqlash. 
13.Kompensatsiyalash miqdori va uni aniqlash usuli. 
14. Kompensatsiyalash jarayonida berkituvchi zveno og‘ish maydoni 
o‘rtasining koordinatasi 

K ni aniqlash. 
15. Kompensator zveno o‘lchamlarining YuCh va QCh og‘ishlarini aniqlash. 
16.Zanjirni tashkil etuvchi zvenolar o‘lchamlarini va ruhsat etilgan og‘ish 
chegaralarini aniqlash. 
 
14.4. Texnologik o
‘