1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

tekislikdagi 
o‘lchamlar
zanjiri deb ataladi. 
Mashinani va uning yig‘uv birliklarini yig‘ishda o‘lcham zanjirlari zvenolari 
sifatida qo‘shilgan detallar va tirqishlar o‘lchamlari (yoki yuzalar nisbiy burilishi) 
yig‘uv, o‘lcham zanjiri 
deb ataladi. Yig‘uv o‘lcham zanjirlariga misollar 14.6-
rasm va 14.7-rasmlarda berilgan. 
14.6-rasm. Yig
‘
uv o
‘
lchami zanjiriga misol. 
 
 
14.7-rasm. Yig
‘
uv o
‘
lchami zanjiriga misol. 

---

(
5
.
3
)
354 
Texnologik o‘lcham zanjiri
deb quyidagi ikki holatni aytiladi: 
A) Texnologik o‘lcham zanjirining zvenolari bu tizim SMAD (stanok-
moslama-asbob-detal) ning detallari va unda ishlanayotgan detal o‘z o‘lchamlari 
bilan, yakunlovchi zveno hisoblanadi. 
14.8-rasm. Texnologik o‘lcham zanjiri (A). 
B) Texnologik o‘lcham zanjirini zvenolari, bular ishlangan zagotovka yoki 
detal o‘lchamlari (yoki yuzalarining nisbiy buralishi), operatsiyalari bo‘lib, ular 
texnologik jarayonni bajarishda hosil bo‘ladi (14.9-rasm). 
14.9-rasm. Texnologik o‘lcham zanjirlari (A
1
, A
2
, A
3
), 

---

(
5
.
3
)
355 
1,2,3-operatsiyalar nomerlari, 4-tayyor detal. 
 
O‘lchashning o‘lcham zanjirini zvenolari, bu o‘lchash asbobi yoki 
moslamasi-o‘lchanayotgan zagotovka, detal yoki mashina detallaridir (14.10-
rasm).