1. San’at tushunchasini izohlang

59. Qadimgi Sharq san'atning rivojlanishi.
Qadimgi Sharq dunyosi tarixdagi eng ta’sirchan va innovatsion san’at asarlarining vatani bo‘lgan. Hindistonning murakkab haykallaridan tortib, Xitoyning nozik rasmlarigacha bo‘lgan qadimiy Sharq madaniyati san’ati uni yaratgan xalqning ijodi va mahoratidan dalolatdir.
Mintaqadagi eng qadimgi tsivilizatsiyalardan biri miloddan avvalgi 3300 yildan 1300 yilgacha gullab-yashnagan Hind vodiysi tsivilizatsiyasi edi. Hind vodiysi aholisi tomonidan yaratilgan san'at haqida nisbatan kam ma'lumotga ega bo'lsa-da, arxeologlar loydan, toshdan va bronzadan yasalgan bir qancha kichik haykalchalarni topdilar, bu ularning badiiy an'analari haqida ma'lumot beradi.
Ming yilliklar o'tishi bilan mintaqa san'ati tobora taraqqiy etgan va rang-barang bo'lib bordi. Misol uchun, Xitoyda rassomlar nozik cho'tka, yorqin ranglar va murakkab tafsilotlarni ta'kidlaydigan murakkab rasm an'analarini ishlab chiqdilar. Xitoy rasmining eng mashhur namunalaridan ba'zilari Tang sulolasi davrida (milodiy 618-907) ishlab chiqarilgan qo'l varaqlarini o'z ichiga oladi, ular kundalik hayot va tabiat manzaralarini nafis tafsilotlar bilan tasvirlaydi.
Shu bilan birga, Hindistonda rassomlar hinduizm va buddizm xudolari va ma'budalarini ifodalovchi murakkab haykallarni yaratdilar. Ushbu haykallar ko'pincha qumtosh, marmar va bronza kabi materiallardan yasalgan va murakkab o'yma naqshlar va juda batafsil xususiyatlar bilan bezatilgan.
Qadimgi Sharq sanʼatining yana bir eʼtiborga molik turi bu xattotlik boʻlib, u juda stilize qilingan harflarni yaratish uchun choʻtka yoki qalamdan foydalanishni oʻz ichiga oladi. Xattotlik, ayniqsa, Xitoy va Yaponiya kabi madaniyatlarda yuqori baholangan va u erda yuqori san'at turi hisoblangan va ko'pincha diniy matnlar va boshqa muhim hujjatlarni yaratishda foydalanilgan.
Umuman olganda, qadimgi Sharq san’atining rivojlanishi murakkab va ko‘p qirrali jarayon bo‘lib, keng ko‘lamli madaniy, ijtimoiy va siyosiy omillar ta’sirida shakllangan. Hind vodiysidagi dastlabki haykalchalardan tortib keyingi asrlardagi murakkab rasm va haykaltaroshlik namunalarigacha bu hudud san’ati uni yaratgan odamlarning ijodkorligi, mahorati va zukkoligidan dalolat beradi.