1. shamollatishning ko’rinishlari va uning qurilmasi. Ishlab chiqarishda isitish. Isitish sistemasining ko’rinishlari

Ayrim rangli sirtlarni va materiallarni yorug’likni qaytarish, yutish va o’tkazish koeffisientlari

Sirtning yoki materialning rangi	s	s	s
Qora	0,005	0,995	-
Oq	0,80	0,20	-
Ko’lrang	0,35	0,65	-
Qora-malla	0,15	0,85	-
Moviy	0,10	0,90	-
Oynarang	0,85	0,15	-
Dyeraza oynasi	0,08	0,02	0,90

YOrqinlikning birligi nit (Nt) hisoblanadi. Berilgan yo’nalishdagi latta sirtlarning yorqinligi YA (Nt) quyidagiga hisoblanadi:
YA=dI /dS cos (9.16.)

bu yerda dI - yo’nalishdagi nurlangan dS yuzaning yorug’lik kuchi.

Insonning ko’zi yorug’likni har xil ko’rinishlariga moslashish qobiliyatiga ega. Ammo buyumlar sirtidagi yorqinlikning atrofdagi asosiy rang bilan keskin farqi ko’zning ularga sezgirligini oshishiga olib keladi. Ishchi zonalarda keskin soyalarning mavjudligi ko’zni yorqinlikning o’zgarishiga moslanuvchanligi darajasini buzadi va ko’zni charchashini kuchayishiga olib keladi. Bu esa ishchilarni jarohatlanish ehtimolini oshiradi. Asosiy rang deb bevosita xonaning ichki sirtini ko’zga tushuvchi umumiy rangi tushuniladi. Asosiy rang yorug’lik oqimini qaytarish qobiliyati bo’yicha xaraktyerlanadi va u _s>0<4 bo’lganda yorug va _s<0,2 bo’lganda qorong’i hisoblanadi.
Ko’rish maydonida yorqinlikni teng taqsimlanishi uchun xona shifti va devorlarini yorqin salatrang, och-sariq, och-yashil va shunga o’xshash ranglarga bo’yash tavsiya etiladi. Ishlab chiqarish uskunalarini och-yashil ranga bo’yash, harakatlanadigan qismini och-sariq va ochiq mexanizmlarini esa och-qizil ranga bo’yashkerak.
YOritishning muhim xarakteristikasi ob’ektlardagi yorqinliklarni asosiy rang bilan farqi hisoblanadi.

K_o =YA_r –YA_o /YA_r , (9.17.)

bu yerda YA_r va YA_o-asosiy rang va ob’ektning mos holda yorqinligi.

Ranglarni asosiy rang bilan farqi K_o>0,5 bo’lganda ko’p, K_o=0,2-0,5 bo’lganda o’rta, K_o<0,2 bo’lganda kam sanaladi.
YOritilganlikning pulsasiya koeffisienti K_yop gazrazryadli lampalarni o’zgaruvchan tokda ishlashida yorug’lik oqimining o’zgarishi vaqtidagi nisbiy tebranish chuqurligi bilan baholanadi.
K_yop = , (9.18.)

bu yerda K_vp-yoritilganlikni pulsasiya koeffisienti ( 10…20 %); E_max va E_min-yorug’likni tebranishi davridagi maksimal va minimal yoritilganlik, lk; E_ur-yorug’likni tebranishi davrida yoritilganlikning o’rtacha qiymati.

Ishchi yuzani yoritish sifati uni yoritishni tekisligiga ham bog’liq bo’ladi va notekislik koeffisienti K_no bilan baholanadi.

K_no=E_min/E_max (9.19.)

Ish joyida yoritilganlik gigienik talablarni qanoatlantirishi uchun yoritilganlikning notekislik koeffisienti K_no 0,3 lk dan kam bo’lmasligikerak.