1. shamollatishning ko’rinishlari va uning qurilmasi. Ishlab chiqarishda isitish. Isitish sistemasining ko’rinishlari

SHaxsiy himoya vositalari. SHaxsiy himoya vositalaridan sanitar-gigienik, texnik va boshqa tadbirlar yordamida sog’lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratish imkoniyati bo’lmagan hollarda foydalaniladi.
SHaxsiy himoya vositalari jamoa himoya vositalaridan farqli holda har bir insonni individual alohida himoya qiladi. O’zining funksional belgilanishi bo’yicha individual himoya vositalari nafas olish, ko’rish, eshitish, organlarini, teri qoplamasini va organizmni butunlay himoyalash vositalariga bo’linadi.
Nafas olish organlarining individual himoya vositalari. Nafas olish organlari filtrlovchi va izolyasiyalovchi individual himoya vositalari yordamida himoyalanadi. Filtrlovchi individual himoya vositalari hajm bo’yicha nafas olinadigan havoda kislorod 18 % dan kam bo’lmaganda va zararli moddalar konsentrasiyasi cheklanganda qo’llaniladi.


9.10.-rasm. CHangga qarshi respiratorlar:
a-,,Lepestok"; b-,,Astra-2": v-F-62 SH; g-F-62 SHM; D-U-2k; e-RP-K.

Nafas olish organlarini himoyalovchi vositalarning filtrlovchi elementlari maxsus FPS-15 yoki FPP-70 materiallaridan tayyorlanadi. Nafas olish organlarini himoyalashda changga qarshi respiratorlar (lepestok, Astra-2, F-62SH, F-62SHM, U-2k, RP-K) dan va gazga qarshi RU-60M, RPG-67 respiratorlaridan keng foydalaniladi (9.10.-rasm).

CHangga qarshi respiratorlar ayerozollarning ruxsat etilgan eng kam konsentrasiyasi 200 gacha bo’lganda foydalaniladi. Gazga qarshi respiratorlar gaz va bug’larning ruxsat etilgan eng kam konsentrasiyasi 15 gacha bo’lganda ishlatiladi. CHangga qarshi respiratorlarni foydalanib bo’linganligini mezoni nafas olishni

a b
9.11-rasm. Gazga qarshi respiratorlar: a-RU-60 M; b-RPG-67.

og’irlashganligi va filtrlarni xizmat muddati hisoblanadi (9.4-jadval).
jadval
CHangga qarshi respiratorlarning filtrlarini taxminiy xizmat muddati

Respiratorlar nomi	Zararli changlar konsentrasiyasida filtrlarning xizmat muddati
	25 mg/m^3		100 mg/m^3		300 mg/m^3
	Mu’tadil (o’rtacha) ish	Og’ir ish	Mu’tadil (o’rtacha) ish	Og’ir ish	Mu’tadil (o’rtacha)ish	Og’ir ish
U-2k	2 smena	5 soat	3 soat	1 soat	0,5 soat	15 minut
F-62sh	5 smena	3 smena	1,5 smena	0,5 smena	3 soat	2 soat
«Astra-2»	10 smena	5 smena	5 smena	2,5 smena	6 soat	3,5 soat

Filtrlovchi gazga qarshi moslamalarni himoya muddati zararli moddalarning konsentrasiyasiga bog’liq bo’ladi va u 30 dan 360 minutga o’zgaradi.
Gazga qarshi moslamalarning foydali chetki himoya imkoniyatidan zararli moddalarning konsentrasiyasi oshganda, quvurli izolyasiyalovchi nafas olish apparatlar (PSH-1, PSH-2, RMP-62, LIZ-5 va boshqalar) dan foydalaniladi. (9.12.-rasm).

rasm. PSH-1 gazga qarshi uskunasi.

Ko’zni qattiq zararlardan, changlardan, suyuqliklardan, nurlarni shafaqlantiruvchi yorug’liklardan hamda ultrabinafsha, infraqizil, lazer, radioto’lqin nurlanishlardan himoyalash uchun ochiq va yopiq ko’z oynaklar, yuzni va bo’yinni byerkitadigan qo’lda ushlanadigan va boshqa boshga kiyiladigan qalpoqchalardan foydalanadi.

Eshitish organlari quloqqa qo’yiladigan quloqchin ko’rinishdagi shovqinni yutadigan qurilmalar yordamida himoyalanadi. Ular shovqinni 8-12 dB ga kamaytiriladi. Darajasi 12 dB gacha bo’lgan yuqori chastotali shovqindan himoyalash uchun VSNIIOT – 1, VSNIIOT – 2M, VSNIIOT – 4A va boshqa quloqchinlardan foydalaniladi. Boshni har xil xavflardan himoyalash uchun maxsus kaskalardan foydalaniladi.