1. Tema: Kirisiw. Pán haqqında uliwma túsinik. Pánniń maqseti hám waziypaları. Reje

Vitamin P (bioflavonoidlar) - organizmde C vitamininiń jaqsı όzlestiriliwine járdem beredi. Bul vitamin túri qan kapillyarları diywallarınıń bekkemligin asırıwshı. olardıń murtligin jogaltiwshi ham qan όtkiziwshenligin asırıwshı elementler gruppasi esaplanadi. Organizmde vitamin P nıń jetispewshiligi shashlardıń sipuvchanligiga, jıyeklerdiń tez tez qanawi, bezewlerdiń tamaqtasıwına alıp keledi.
Vitamin A - organizmniń normada όsiwine sonıń menen birge, element almasiniwinda jerdem beredi. Bul vitaminni taǵı guzallik vitamini dep da ataydılar. Shunki ol kurish kobiliyati na terine jaqsı tásir etedi. Organizmde bul vitaminniń STIMAYaGI teriniń qurib kolishiga, kisiklanishiga hám ol jaǵdayda mayda (geyde irińli) áspilerdiń payda bulishiga alıp keledi. Shashlar kuruklashib, gúńgirt tartadı hám tukila baslaydı. Tiriokdar da murtlashadi. Bunnan tısqarı, vitamin A dıń atıwmasligi shabkurlik, orukka karay almaslikka da alıp keliwi múmkin. Shipovnik quramındaǵı A vitomini geshir hám erikke salıstırǵanda azmaz kamrok.
Vitamin B. B organizmdegi normativ zat almasiwina, atap aytqanda, uglevod hám de oksillarniń almasinuvi ushın júdá zárúr esaplanadı. Organizmde vitamin V, jetispese, ıshtey yukoladi, ichkotadi, ogir fizikalıq jumıs kilganda nápes qisadi, júrek tex-tez urib ketedi, kisi asabiylasha baslaydı. tau_{B} vitamini bolsa organizmdiń tugri ósiwi hám jaralardıń tez dúzeliwine járdem beredi. Bul vitaminniń jetiwmasligi labniń kurishi.jarılıwı, shetleriniń bichilishiga alıp keledi. Jaralar aste bitadi.
Vitamin K qan aylaniwiniń tiykarǵı faktorı esaplanadı. Organizmde bul vitamin jetispewshiligi nátiyjesinde murın, jıyek media ishekten kán ketiwi gúzetiledi.
Shipovnik vitaminlarga bay bulibgina qalmay, ol taǵı ashıw, sidik aydawshı, tımawǵa qarsı, as qazan -ishek traktivni baqlaw qásiyetlerine de iye. Farmacevtikada shipovnik poroshok, demleme, kiem, ekstraktlar jaǵdayında isletiledi hám hár túrlı ozik-ovkat na dárivor koncentratlar quramına kiritiledi. Bul demleme hám ekstraktlarni kamkonlik hám oxib, sillasn kuriganda, aterosklerozda: jergilikli hám ulıwma infektsiya : vo intoksikatsiya procesine qarsı gúresuvchanlikni asırıwshı qural retinde (qızılsha, bugma, zotiljam, kok yutal hám aste bituvchi jaralarǵa ; suyek sınǵanında tezrok pıtıwına, jatırdan qan ketiwinde bawır, búyrekte tas bulganida, nenur tómenlewinde hám orga ulıwma A almasinuvi procesine xam jaqsı tásir etedi.
Shipovnik suwı kuyiktirilib, qumsheker kushilgo, " tekas» tayarlanadı. Ug chikarish yullariniń sonıń menen birge, bawır kesellikleri menen ogrigan awırıwlarǵa 1 shay koshikdan 3 mezgil ıshıw usınıs etiledi. «Tekasidan tashkari joqarıda aytıp ótkenimizdek matadan bir kotor tibbiet quralları, vitaminlashtirilgan ekstraktlar. kiem. tabletka. Arajelar tayerlanadi. Polshada, Germaniyada namatak búyrek, sidik pufagi keselliklerinde, sonıń menen birge, vitamin positasi retinde qabıl etiledi.
Bolgariyada shipovnik mazasızlana. sonıń menen birge, kurishida.juqpalı Keselliklerge shalınbaslik ushın profilaktikalıq qural retinde kullaniladi. Kitay medicinaında shipovnik túbirleri, asqazan yuliniń jaqsılanıwı, sonıń menen birge, ıshek qurtga karshi gúresiwshi qural retinde isletiledi. Tabet medicinaında no matakdan tuberkulyoz nevrasteniya. ateroskleroz keselliklerinde kushimcha em quralı retinde kullaniladi. Yukoridagilardan kurinib turıptı, olda, shipovnik barlıq xalklar medicinaında keń kullanilar eken. Xalıq shıpakerlik kásibiinde de nos'matak demlemesi kuvvat asırıwshı qural retinde bawır, búyrekte tas payda bolǵanında, oshkozon hám un eki barmaqlı ishek jarası, gastrit kolit, az qanlılıq, bezgek keselliklerinde de keń kullaniladi. Bunnan tısqarı, teriniń yalliglanishida hom isletiledi. Túbirleri bolsa ayaq qásteliginde kúl keledi. Onıń ushın shipovnik guliniń yaproklari kaynatilib, oǵan azǵantay pal kushiladi hám vanna kabul kilinadi. Shipovnikten tayarlanǵan demleme hám ekstraktlar, sonıń menen birge, kán menen boglik kesellikler arrik operatsiyalarınan keyin, fizikalıq hám psixik taplıqıwda, sonıń menen birge, xomilador hám emizikli hayallar ushın júdá paydalı esaplanadi. Yanchilgan shipovnikti hár kanday dárivor usimliklarga aralastırıp kabul etiw múmkin. Ózin de demleme retinde erte báhárde qabıllaw júdá paydalı. Onıń ushın 20 gr shipovnik 500 ml qaynagan suwǵa damlanadi. Shama menen 24 saat utganidan sung demleme (miyweleriniń suwı da EZIB ShIQARIAadi) eki kopat etip taxlangan dokadan ótkeriledi. Bul demlemeni kúnine eki mezgil - azanda hám kechkurun awqattan aldın 100 250 mldan ıshıw usınıs etiledi. Balalar ushın 100 ml ıshıwdıń uzi jetkilikli. Demlemege qumsheker yamasa Asam kushilsa, onıń mazalı jáne de tatlı boladı. Kuritilgan shipovnik termosta damlansa, odaǵı S vitamini jaqsırok saklanadi. Eger kiyiza damlanishidan aldın mayda kilib tuyn sa. Demleme 24 saatta emes, bálki odan da az waqtda tayin boladı. Kiyizak bir neshe ay aralas, bir neshe hápte úzliksiz ishib turılsa, insannıń meliot kobiliyati asıpǵana qalmay, bálki organizmdiń hár qıylı juqpa awırıwlarǵa karshi gúresiwshiligi de (ayniksa balalarda ) artadı. Bunnan tısqarı, kok shayǵa shipovnik ekstrakti kushib ishilsa, organizm ushın júdá paydalı esaplanadı. Bunday demlemeni bas ogra da ıshıw usınıs etiledi
Jańa úzilgen shipovnik miyweleri hám gullerinen qiyam, murabba, balalar ushın kisellar tayarlaw múmkin. Sonıń menen birge, kosmetik xoshbuylastiriwda da kiyizak miywelerinen ónimli paydalanıw.