1. Texnologik qismi

Ximoya gazlar muxitida payvandlash. Metallarni bu usulda payvandlashda elektr yoy va payvandlanuvchi metallarni payvandlash joylari inert (argon, geliy) yoki aktiv gazlar (karbonat angidrid, vodorod) muhitida bo’lib, ular havo tarkibidagi molekulyar O₂, N₂, va boshqa zararli gazlardan chok metallni himoyalab, sifatli choklar olinadi. Ayniqsa, ish unumining yuqoriligi,turli fazoviy choklar bostirilishi, flyusni talab etmay, termik ta’-sir zonasining kichikligi, chok tozaligi va boshqa afzalliklari bilan boshqa usullardan farq qiladi. Shu boisdan bu usuldan mashinasozliqda, priborsozlikda va boshqa sohalarda qalimligi 0,1 - 100 mmgacha bo’lgan kam uglerodli, kam va kpp legirlangan (masalan, zanglamaydigan, otash bardosh va boshqa) po’latlarni, shuningdek, Al, Mg, Ti,Ni, Mo va boshqa elementlar va ular asosida olingan qotishmalar nipayvandlashda keng foydalaniladi. Bu usul metall elektrod xiliga, himoya gazlar turiga, himoyalash usuliga, yoyning yonish xarakteriga va mexanizasiyalashtirilgan darajasiga ko’ra farq qiladi. Shuni qayd etish lozimki, payvandlash usuli va rejimi payvandlanuvchi metallar xiliga, qalinligiga, bostiriladigan chok xiliga vaundan kutilgan xossalarga ko’ra belgilanadi. Payvandlanuvchi metall xiliga va hosil qilinadigan chok xarakteriga ko’ra bu usul ikki turgaajratiladi:
1) metallarni erimaydigan volfram elektrod va chokbob sim bilan elektr yoy yordamida argon gazi muhitida payvandlash;
2) metallarni eriydigan metal elektrod bilan elektr yoy yordamida argon gazi muhitida payvandlash.
7-rasmdagi sxemadan ko’rinadiki, tok manban 1, gorelka 2, zlektrod simni uzatish mexanizmi 3, gaz sarfini kuzatuvchi rotametr 4 reduktor 5 va gaz ballonы 6 dan iborat. Metallarni payvandlashda payvandlash zonasiga yuborilgan SO, gazi yoyning temperaturasi ta’sirida qizib, dissosiyalanadi (SO SO+O), Atomlar tat payvandlash joylarini va elektrod sim uchini oksidlashi uchun elektrol sim tarkibidagi Si, elementlar ko’proq (Si miqdori 0,7-0,9%, Mn mikdori 1,6 2,0%) bulgan elektrod simlardan foydalaniladi. Bu holda metall vannada ajraladigan (masalan, FeO dan temir va boshka elementlar) Si, Mn lar bilan qaytariladi. Hosil bo’lgan oksidlar esa o’zaro birikib, shlakka o’tadi.
Uglerodli po’latlarning qalinligi 0,8-3,0 mm gacha bo’lsa, ularni uchma-uch qilib payvandlashda diametri 0,5-1,2 mm li S_v-0,8ts, S_v-10G2S va boshqa markali elektrod simlardan birini olib, o’zgarmas tokda teskari qutbli ulab turib payvandlansa, kukunli elektrod bilan o’zgaruvchi tokda payvandlash mumkin chunki kukun elektrod tarkibida yoyning barqaror yonishini ta’minlovchi moddalar bo’ladi.
Koplamali metall elektrodlar bilan metallarni dastaki payvand-lash SO, gaz muhitida yarim avtomatik payvandlashda ish unumdorligi ortib, ish sharoiti ancha yaxshilanadi.