1. Xo'jalik hisobi haqida tushuncha

Moliyaviy hisobot. Moliyaviy hisobotlar kompaniyaning moliyaviy holati to'g'risida muhim ma'lumotlarni tashqi tomonlarga etkazadi. Buxgalteriya tizimlarining aksariyati to'rtta asosiy moliyaviy hisobotdan foydalanadilar. Buxgalteriya balansida kompaniyaning ma'lum bir kunga oid moliyaviy holati, uning aktivlari, majburiyatlari va aktsiyadorlarning kapitali tafsilotlari keltirilgan. Daromadlar to'g'risidagi hisobotning maqsadi - ma'lum bir davr uchun biznesning sof daromadlarini ko'rsatish. Naqd pul oqimlari to'g'risidagi hisobotlarda bir davr uchun naqd pulning ko'payishi va kamayishi ko'rsatiladi, chunki bu biznes operatsiyalari, korxonaning investitsiya va moliyaviy faoliyati bilan bog'liq. Va nihoyat, aktsiyador yoki egasining kapitali to'g'risidagi bayonotda kompaniyaning taqsimlanmagan foydasidagi o'zgarishlar, yil davomida sof daromad va aktsiyadorlarga to'lanadigan dividend kabi narsalar ro'yxati ko'rsatilgan.

7. Buxgalteriya hisobining elementlari.

6. Buxgalteriya hisobining usullari.
Hisob yuritish tartibini belgilab beruvchi tarkibiy qism sifatida buxgalteriya hisobiga xos bo‘lgan quyidagi usullami ko‘rishimiz mumkin.
Buxgalteriya hisobining usul(metod) lari va ularning mazmuni.
1. Hujjatlashtirish;
Buxgalteriya hisobining obyektlari ustidan yoppasiga va uzluksiz kuzatishni amalga oshirish imkonitii beradigan dastlabki aks ettirish.
2. Inventarizatsiya;
Korxona mablag‘ini tekshirib, ro'yxatga olish va olingan ma’lumotlarni hisob ma’lumotlari bilan solishtirish.
3. Baholash;
Xojalik mablag`lari, majburiyatlar va xo'jalik jarayonlarini pul o'lchov birligida aks ettirish.
4. Kalkulyatsiya;
Yaratilgan mahsulot (ish va xizmat) lar birligi tannarxini aniqlash.
5. Schyotlar tizimi;
Mablag’lar tarkibi va joylashmihshi, ularning manbalari bo‘yiclia aks ettirish, iqtisodiy guruhlash va tezkor nazorat qilish.
6. Ikkiyoqlama yozuv;
Har bir xo‘jalik muomalasining summasi ikki marotaba: bir schyot debeti va ayni vaqtda o‘zaro bog'liq boshqa schyotning kreditida aks ettirish.
7. Balans;
Muayyan sanaga korxonaning mol-mulki va ularning manbalari to'g'risidagi axborotni iqtisodiy guruhlashtirish hamda pul bahosida umumlashtirish.
8 Hisobot;
Moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini tavsiflaydigan umumlashtirilgan ko‘rsatkichlar tizimini o'zida mujassamlashtiradi.
Buxgalteriya hisobi sodir bolgan jarayonlami qonunchilik me’yorlari asosida hujjatlashtirishdan boshlaydi. Hujjatlarda xo'jalik jarayonlarini qiymat shaklida ifodalaydi, ulami jarayonlar mazmuniga mos ravishda schetlarda aks ettiradi. Sodir bo‘lgan jarayonlar to‘g‘risidagi axborotlami qiymat ko‘rinishida tizimli tar- tibga soladi, schetlar registrlarida ro‘yxatdan o‘tkazadi va axborotlarni guruhlab, tizimlashtiradi hamda jamlangan axborot- larni foydalanuvchilarga qulay tarzda hisobotlar ko‘rinishida zarur boshqaruv qarorlari qabul qilish uchun etkazib beradi.
8,9 Buxgalteriy balansini tuzish.Buxgalteriya balansi va uning mazmuni.
Korxonalaming ma’lum bir davrga moliyaviy holati qay darajada ekanligini, ular mablag`larining joylashishi, ishlatilishi qanday olib borilayotganligini va umuman korxona xo‘jalik faoliyatiga baho berish, nazorat etish, tekshirib borish zarur. Bu zaruriyat korxonaning boshqaruv xodimlariga hamda ichki xodimlariga, yuqori tashkilotlariga, bank, soliq inspeksiyasiga, kreditorlarga, investorlarga kerakdir. Ulaming bu masala yuzasidan talabini korxonaning balansi qondiradi. Balans moliyaviy hisobotning birinchi shakli bolib, oylik, choraklik, yarim yillik va yil oxirida bo’lishi mumkin.
Buxgalteriya balansi korxonalaming ko‘zgusi bo’lib, unda korxonaning mablagiari va ularning kelar manbasi haqiqiy holati aks ettiriladi.
Balans ikki qismdan iborat bo’lib, bir tomoni aktiv, ikkinchi tomoni passiv deb yuritiladi va unda xo‘jalik yurituvchi subeyktning mablagiari hamda ulaming shakllanish manbalari to‘g‘risidagi axborotlar jamlanadi.