11-Ma’ru Qirqimlar va kesimlar O’zDSt 305: 97 Reja

qirqimqirqim deyiladi. (11.1-shakl, A-A qirqim). Agar kesuvchi tekislik profil tasvir 
tekisligiga parallel bo’lsa, u holda qirqim Profil qirqim bo’ladi. (11.2-shakl
, Б-Б 
qirqim) 

11.2-shakl 

Gorizontal qirqim. - Gorizontal qirqim gorizontal kesuvchi tekislik bilan hosil 
qilinadi. (11.3-shakl).
11.3-shakl 

Frontal, gorizontal, profil qirqimlar odatda ko’rinishi bilan birga joylashtiriladi: 

tegishlicha oldidan , orqadan, chapdan va o’ngdan, ustidan va ostidan. Bunda 
buyumning xayolan kesish faqat berilgan qirqimga tegishlik bo’ladi va u boshqa 
tasvirlarga hech qanday o’zgarish kiritmaydi. Chizmada bosh ko’rinishda hamda 
chapdan ko’rinishda bajarilgan qirqim ustidan ko’rinishga ta’sir qilmaydi. 

Bo’ylama qirqim. - Bo’ylama qirqim hosil qilish uchun kesuvchi tekislik 
buyum uzunligi yoki balandligi bo’yicha yo’nalgan bo’lishi kerak. 


Ko’ndalang qirqim. - Agar kesuvchi tekislik buyumni uzunligi yoki 
ba
Место для уравнения.

landligiga perpendikulyar yo’nalgan bo’lsa, bunday qirqim 

ko’ndalang qirqim deyiladi. 


Qiya qirqim. - Buyumning gorizontal tasvir tekisligiga nisbatan og’ma 
vaziyatdagi tekislik bilan kesishda hosil bo’lgan qirqim qiya qirqim deyiladi. (11.4-
shakl). Bu qirqimni qirqim chizig’ida ko’rsatilgan strelka yo’nalishi bo’yicha chiziladi 
va formatda joylashtiriladi. (11.4-shakl). Qiya qirqimni formatni istalgan joyiga 
joylashtirish mumkin. (11.4-shakl, a), shu bilan birga uni burish mumkin va qirqim 
yozuv yoniga O shartli grafik belgi qo’yiladi. (11.4-shakl,b).
11.4-shakl 

Qirqimlar uchun belgilangan yozuvlar chizmada ko’rsatilgan kalta yo’g’on 

chiziqcha kesuvchi tekislikning joylashuv holatini, o’q chizig’i esa qarash yo’nalishini 
ko’rsatadi. (11.5-shakl) 

11.5-shakl 

Kesuvchi tekisliklarning o’zaro joylashishiga ko’ra qirqimlar quyidagicha 
nomlanadi: 
Chizmalarda qirqimlarnin gjoylashuvi chizmalarda gorizontal,frontal va profil 
qirqimlar proekstiyalarning joylashuv mazmuniga ko’ra ifodalanadi.