12-маvzu: raqobatning turli sharoitlarida ish haqqining shakillanishi reja

Ishbay asosida haq to'lash stavkalari Ishbay asosida haq to'lash stavkalari ishchi ishlab chiqaradigan mahsulotning har bir donasiga muvofiq to'lanadigan kompensatsiyalar. Agar printsipal ya'ni boshqaruvchi yoki ish beruvchi meva teruvchilarga ularning ish haqlarini Ish-Haqini Belgilanishi bushelda (bushel-Angliyada 36.3, Amerikada 35.2 litrga teng sochiluvchan narsalar o'lchovi) yoki yozuv mashinasida ishlovchi ayolga (mashinistka) u yozib chiqqan ishning varaq hisobida haq to'laganda edi, ishlashdan bosh tovlash kabi muammolarga duch kelmagan bo'lar edi.
Vositachilik badallari va mualliflik gonorarlari Ishbay asosida haq to'lash stavkalaridan farqli o'laroq, vositachilik badallari va mualliflik gonorarlari ularga to'lanadigan pul mablag'larini savdoning qiymatiga bog'lab qo'yadi. Sug'urta agentlari, birja vositachilari va chakana savdo bilan shug’ullanuvchilar kabi mahsulot yoki xizmat turini so’layotgan ishchilar ularning sadolarining pullik qiymatining foizi shaklida hisoblanadigan vositachilik badallarini oladilar. Qo’shiqlarni yozub oluvchi musiqachilar va mualliflarga ularning ishlaridan tushadigan savdo foydalarini ma’lum foizi ko’rinishida hisoblanadigan mualliflik gonorarlari to’lanadi. Bunday shakldagi pullik imtiyozlar sotuvchilar, musiqachilar va mualliflarni moliyaviy manfaatlarini korxonalarning foydalariga bog’liq qilib qo’yadi.
Mukofotlar, fond optsionlari, foyda ulushlari Mukofotlar ishchilarning yakka tartibdagi yoki bir guruh ishchiIarning yoki korxonaning o’zining ishning bajarilish kо’1ami kabi omillar asosida yillik maoshlariga qo’shilgan ish haqlari hisoblanadi. Professional beysbol o’yinchilari o’yin mobaynida ko’rsatgan yuqori natijalari asosida mukofotlar oladi. Savdo markazi direktori ishining samaradorligi asosida mukofot oladi. Fond optsionlari qachon aktsiya kursi pasaysa, ishchilarga past va o’zgarmas narxlarda ish beruvchining
Ishbay asosida haq to’lash Ishbay asosida haq to’lashning asosiy sababi shundan iboratki, ish bcruvchilar ishchilarga me’yordan yuqori ish haqlarini orqali ishchilarni o’z imkoniyatlaridan ko’proq foydalanishlarini xohlashadi.