12 zamonaviy protsessorlar, turlari va xususiyatlari negmatova Nilufar Ergash qizi

 
15 
 
 
 
boshqarish uchun ishlatiladi. Bu buyruqlar guruhining shartli nomi SSE2 (Streaming SIMD 
Extensions 2). 
Mikroarxitektura tushunchasi birinchi marta Intel firmasi tomonidan Pentium Pro 
protsessorlar oilasiga kiruvchi protsessorlar uchun ishlatilgan. Bu tushunchani kiritishdan 
asosiy maqsad ushbu davrda mavjud bo’lgan protsessorlar bilan yangi ishlab chiqarilayotgan 
protsessorlarning pozitsiyasini (tutgan o’rnini ) aniqlash edi. 32 razryadli protsessorlarning 
tashqi dasturiy modellari (mantiqan) faqat rivojlanish tarafiga o’zgardi, shu bilan birga 
ularning bajaruvchi (fizik) modellari turli xil ko’rinishda bo’lishi mumkin edi, ya’ni ular 
butunlay boshqacha bo’lishi mumkin edi.
(Pentium Pro/II/III) protsessorlari sturukturasi 
 
 
1-rasm 
P6 mikroarxitekturasi Intel firmasining Pentium Pro, Pentium II (Xeon), Celeron, Pentium III 
(Xeon).protsessorlari bilan ishlaydi. Bu mikroarxitektura tavsifi (aniqlanishi) bo’yicha Intel 
Arxitektura IA-32 arxitekturasi bo’ladi. 
Intel protsessorlari CISC protsessorlari guruhiga kiradi. Bu protsessorlarda bitta buyruqni 
bajarish uchun bittadan bir necha o’nlab takt kerak bo’lishi mumkin edi. Buyruqlarni bunday 
qayta ishlashda protsessorning ish unumdorligini oshirish uchun faqat mashina taktlari 
chastotasini orttirish yo’li bilan erishish mumkin edi. Bu xolatda protsessorning ishlash 
chastotasini oddiy yo’l bilan oshirish xech qanday ma’noga ega emas edi. Chunki chastotani 
oshirishning ma’lum bir yuqori chegarasi mavjud bo’lib bu chegaradan o’tib bo’lmas edi. Intel 
loyixachilari i80386 protsessoriga qadar ushbu yo’ldan bordilar. Buyruqni bajarish jarayonida 
yana bir nozik tomoni bor. Bu xotiradan buyruqni qabul qilib olish amaldir. Bu ko’p vaqt sarf 
qilinadigan amaldir. Ushbu muammoning qisman echimi kompyuter texnikasi rivojlanishining 
birinchi bosqichlarida topilgan edi, ya’ni buyruqlarni oldinroq buferga olib qo’yish yo’li bilan. 
Ushbu g’oyaning va boshqa g’oyalarning rivojlanishi tarzida konveyer paydo bo’ldi. Konveyer–
kompyuterning bajaruvchi qismidagi arxitektura darajasidagi maxsus qurilmadir.Konveyerni 
ishlatish natijasida buyruqni bajarish bir necha stadiyalarga bo’linadi. Har bir stadiya buyruqni 
qayta ishlash jarayonining ma’lum bir elementar operatsiyasini bajaradi. Intel protsessorlari 
uchun konveyer usuli birinchi marta i80486 protsessor arxitekturasida qo’llanilgan edi. 
Pentium protsessorlarida konveyer arxitekturasi takomillashtirildi va superskalyar nomini 
oldi. i80486 ning skalyar arxitekturasiga nisbatan (bitta konveyerli) Pentium 
protsessorlarining birinchi modellari ikkita konveyerga ega edi. 
Ideal holatda bunday superskalyar protsessor bitta mashina taktida ikkita buyruqni bajarishi 
kerak edi. Bosh konveyer to’la funktsiyali edi va shuning uchun u ixtiyoriy hamma mashina 
buyruqlarini bajara olar edi. Bu konveyer aso-san butun sonli buyuqlar va suzuvchi vergulli 
faqat bitta buyruqni (FXCH) bajara olar edi. Ikkala konveyerning ichki strukturasi (tuzilishi) 
xuddi i480486 protsessoriniki kabi buyruqlarni ajratib olishning faqat bitta umumiy blokiga 

---

`