13.İctimai rəyin mahiyyəti

53.İdarəetmə qərarlarının işlənib hazırlanması və qəbulu
Nəzarət idarəetmə prosesinin daimi fəaliyyət göstərən komponentidir. İdarəetmə sisteminin nizamlı fəaliyyəti üçün nəzarətin üç aspektindən bəhs edirlər:
Birinci aspekt standartların müəyyənləşdirilməsidir. Bu, məlum zaman kəsiyində əldə ediləcək məqsədlərin dəqiq müəyyən olunmasını nəzərdə tutur, işlənib hazırlanan planlarda əsaslandırılır.
İkinci aspekt məlum dövrdə əldə edilmiş nəticələrin ölçülməsi və gözlənilən nəticələrlə müqayisə edilməsidir.
Üçüncü aspekt zərurət yarandıqda ilkin plandan ciddi kənara çıxmaları təshih etmək üçün fəaliyyət göstərməkdir. Yuxarıda qeyd edilən funksiyaları sıx əlaqələndirən, onların qarşılıqlı asılılığını təmin edən iki xarakteristikaya -qərarların qəbuluna və kommunikasiyaya xüsusi diqqət yetirilməsi məqsədəuyğundur. İdarəetmə qərarı rəhbərliklə tabelikdə olanlar arasındakı münasibətlərin mühüm ünsürüdür, hakimiyyətin təşkilatda reallaşdırılması mexanizmidir.
Sosial idarəetmədə qərarlar öz rəngarəngliyi ilə seçilir. Onları müəyyən əsaslara görə tiplərə ayırmaq olar. Məzmununa və xarakterinə görə aşağıdakı tipləri qeyd etmək olar:
a) sərt determinə edilmiş qərarlar - onların məzmunu normativ sənədlərlə irəlicədən müəyyən olunur;
b) təşəbbüs xarakterli qərarlar - onlar idarəetmə orqanlarının təşəbbüsü ilə qəbul olunur və qərar qəbul edənin yaradıcı töhfəsini nəzərdə tutur;
c) situasiya xarakterli qərarlar - onlar əsasən epizodik və ya lokal xarakter daşıyır;
ç) yenidən təşkiletmə xarakterli qərarlar - onlar təşkilati strukturların dəyişilməsinə, yeniliklərin tətbiqinə istiqamətlənmişlər.
Qərarların qəbul olunmasında iştirak dərəcəsinə görə təkbaşına və qrup halında qəbul edilmiş qərarları fərqləndirmək olar. Fəaliyyət müddətinə görə qısamüddətli və uzunmüddətli qərarları, fəaliyyət sferasına görə təşkilati, kadr, əmək, məişət və s. qərarları ayırd etmək olar.
Qərarların qəbul olunması prosesi müəyyən mərhələləri əhatə edir: məqsəd və vəzifələr haqqında subyektiv təsəvvürün formalaşması; mümkün nəticələrin qiymətləndirilməsi; nəticələrə təsir edən mümkün şəraitin proqnozlaşdırılması; alternativin seçilməsi. Səmərəli və obyektiv qərarlar qəbul etmək, problemin mahiyyətini və miqyaslarını aydın təsəvvür etmək üçün adekvat, dəqiq informasiya olması vacibdir. Belə informasiyanı əldə etməyin üsulu kommunikasiyadır.
Kommunikasiya informasiya mübadiləsi prosesidir. İdarəetmə obyektinin, idarəedici sistemin və xarici mühitin vəziyyəti barəsində məlumatların məcmusu məhz idarəetmə informasiyasıdır. Bunsuz qəbul olunan qərarların əsaslandırılması və reallaşdırılması mümkün deyildir. İnformasiya idarəetmə prosesinin bütün mərhələlərində, bütün idarəetmə funksiyalarının reallaşdırılmasında zəruri olan ünsürdür.