14-amaliy mashg’ulot Yelka arteriyasining tarmoqlari. R. muscularis

Arteriyalarning asosiy o'zanlardan a’zolarga borish qonuniyatlari

1. Arteriyalar asosiy o'zandan a’zolarga qisqa yo'l bilan boradi. Shuning

uchun har bir arteriyadan yaqin joylashgan a’zolarga tarmoqlar chiqadi.

Aortadan birinchi bo'lib yurakka boruvchi tojsimon arteriyalar chiqadi.

Tarmoqlaming chiqish tartibi a’zolaming joylashishi va hosil bo'Iish tartibiga

bog'liq. Qorin aortasidan awal me’daga, keyin ichakka tarmoq chiqadi. Bunda

a’zoning hosil bo'lgan joyi ham ahamiyatga ega. Moyak arteriyasi moyak

hosil bo'lgan joydan - qorin aortasidan boshlanadi. Yorg'oqqa esa qon tomirlar

son arteriyasidan chiqadi.

2. Arteriyalar tananing bukiluvchi tomonlarida joylashadi, chunki

yoziluvchi tomonida joylashsa bukilganda qon tomir cho'zilib, devori birbiriga

yopishadi. Umumiy uyqu arteriyasi bo'yinning old tomonida, qo'l

arteriyalari esa kaft tomonda joylashadi.

3. Arteriyalar mushaklar, fassiyalar va suyaklardan hosil bo'lgan tomirlami

siqilishdan va jarohatdan saqlovchi egatlar, kanallarda yotadi.

4. Arteriyalar a’zolami bukilgan yoki ichki yuzasidan kiradi. Shuning

uchun barcha ichki a’zolaming darvozalari ichki yuzasida, aorta turgan orta

chiziqqa qaragan.

5. Arteriyalar a’zolaming vazifasiga qarab moslamalar hosil qiladi.

a) harakat a’zolarida qon tomir to'rlari, ravoqlar va doiralar hosil

qiladi. Bulardan qon bo'g'im harakati vaqtida ham beto'xtov otadi. Harakatchan

va hajmi o'zgaruvchi ichki a’zolarda (me’da. ichaklar) juda ko'p anastomozlar

va ravoqlar hosil qiladi;

b) arteriyalarning o'lchamlari a’zoning katta-kichikligiga emas, balki

uning faoliyatiga bog'liq. Buyrak arteriyasining kengligi, ichaklami qon bilan

ta’minlovchi yuqorigi ichaktutqich arteriyasi kengligiga teng, chunki

buyrakning siydik ajratish faoliyati ko'p qon kelishiga sabab bo'ladi;

d) ichki sekretsiya bezlarini ko'p sonli arteriyalar qon bilan ta’minlaydi,

chunki ular qondagi oqsil moddalardan gormon ishlab chiqaradi.