d)
tarkibida funksional guruh tutgan eng kamida ikki monomer bir-biri bilan o`zaro
ta'sirlashib polimer hosil qilsa, bunday reaksiyaga geteropolikondensatlanish deyiladi.
Masalan: geksametilendiamin bilan adipin kislotasining polikondensatlanishi natijasida
neylon-6,6 olinishi:
хН
2
N-(СН
2
)
6
-NH
2
+ хНООС -(СН
2
)
4
-СООН→
→ Н - [HN - (СH
2
)
6
- NHCO - (CH
2
)
4
– CO-]
x
- OH
h)
ikki va undan ko`p bir turli monomerlar polikondensatlansa, bu
reaksiyaga
sopolikondensatlanish deyiladi.
Masalan: aminokapron kislotasi bilan aminoenant kislotasini o`zaro reaksiyasini:
nН
2
N - (СН
2
)
5
– СООН + nН
2
N - (СН
2
)
6
– СООН →
→ Н-[-HN - (СН
2
)
5
СОNН - (СН
2
)
6
–СО -]
x
- ОН + хН
2
0
misol qilib keltirish mumkin.
Sopolimerlanish - ikki va undan ortiq monomerlarning birga polimerlanishi
tushuniladi. Hosil bo`lgan modda- sopolimerning
makromolekulasida har-xil
monomer bo`g`inlari bo`ladi. Agar 2 xil M
1
va M
2
monomerlarning
sopolimerlanishini ko`radigan bo`lsak reaksiyani sxematik
ravishda quyidagicha
yozish mumkin:
М
1
+М
2
→ ~M
1
M
2
M
2
M
2
M
1
M
2
M
2
M
1
M
1
M
2
M
2
M
1
M
2
~
Sopolimerlarning tabiatda,
hayotimizda, texnikada, sanoatda ahamiyati katta.
Sintetik kauchuklarning ko`pchiligi,
nitron tolasi, stirol asosidagi plastmassalar
sopolimerlarga misol bo`ladi.
Keltirgan
tenglamada
ikki
xil
monomer
bo‘g‘inlari
sopolimer
makromolekulasiga tasodifiylik qonuni yoki ehtimollik qonuniyati asosida kirgan.
Ammo sopolimerdagi bo‘g‘inlarning qismi monomerning reaksion faolligi va nisbiy
konsentrasiyasi bilan aniqlanadi. Bunday sopolimerlarni
statistik sopolimer deb
yuritiladi.
Dostları ilə paylaş: 
