16 – bob. Erektil disfunksiya (impotensiya)
Yüklə 363,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Etiologiya va patogenezi.
|
16 – bob. Erektil disfunksiya Erektil disfunksiya (impotensiya) – seksual faollikni etarli darajada qoniqarli amalga oshirish uchun ereksiyaga erishishga va / yoki ushlab turishga layoqatsizlik. Erektil buzilish har qanday yoshda kuzatilishi mumkin, lekin katta yoshdagi erkaklar uchun juda xaraterli. Kasallikning uchrashi yosh kattalashishi bilan oshib borib, 40 yoshdan 70 yoshgacha bo‘lgan erkaklarda 52 % ni tashkil qiladi. Agar 40 yoshda har xil darajada namoyon bo‘lgan jinsiy buzilishlarni 40 % erkaklar boshdan kechirsa, unda 70 yoshda ular soni 67 % ga etadi. Etiologiya va patogenezi. Erektil disfunksiya ko‘p omilli holat hisoblanadi. Kavernoz gavdachalarga qon kelishining kamayishiga (jinsiy olatning arterial etishmovchiligi) yoki ulardan qon oqishining ko‘payishiga (venookklyuziv disfunksiya) olib keladigan har qanday omillar erektil buzilish sabablari bo‘lishi mumkin. Ereksiyaning buzilishini, odatda, surunkali kasalliklar, birinchi navbatda ateroskleroz, arterial gipertenziya, kandli diabet, depressiya va nevrozga o‘xshash kasalliklar bilan bog‘laydilar. Erektil buzilish ko‘pincha tashqi muhitning yomon omillari – radiatsiya, elektromagnit nurlanish ta’sirida paydo bo‘ladi. Erektil disfunksiyaning sabablari qon tomirlar, endokrin, asab tizimining surunkali kasalliklari, chanoq yoki orqa miya shikastlanishi bo‘lishi mumkin. Erektil funksiya chanoq a’zolaridagi radikal operatsiyalar oqibatida ham rivojlanishi mumkin. Erektil buzilish paydo bo‘lishi xavfining asosiy omillari yosh, chekish, ortiqcha semizlik bo‘ladi. CHekuvchilar orasida impotensiya, chekmaydigan erkaklarga qaraganda 15 – 20 % ko‘proq uchraydi. Jinsiy funksiyani pasaytiruvchi xususiyatga ega bo‘lgan 200 dan ortiq dori preparatlari ma’lum. Bularga ba’zi bir gipotenziv (klonidin, V– blokatorlar, rezerpin), me’da – ichak (simetidin, ranitidin, metoklopramid), psixoterapevtik (amitriptilin, fluoksetin) va o‘smaga qarshi ishlatiladigan hamma preparatlar kiradi. Erektil disfunksiyaning patogenezi har xil. Erektil buzilishlarning psixogen, organik va aralash turlari farq qilinadi (16.1– sxema). Эректил дисфункция Психоген Органик Аралаш 16.1– sxema. Erektil disfunksiyaning tasnifi. Psixogen erektil disfunksiyaga ereksiya mexanizmining markazdan bosilishi sabab bo‘ladi. Ereksiyaning psixogen buzilishiga olib keluvchi asosiy holat depressiya va vahima nevrozlaridir. Bir qancha hollarda buzilish psixosomatik tip natijasida ro‘y beradi. Organik erektil disfunksiya vaskulogen, neyrogen va gormonal turlarga bo‘linadi. Ereksiyaning vaskulogen buzilishi ham arterial, ham venookklyuziv buzilishlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Jinsiy olatning arterial etishmovchiligi ichki yonbosh, ichki uyatli arteriyalar, jinsiy olat arteriyalarining aterosklerotik zararlanishi oqibatida, oraliq va chanoq suyaklari shikastlanishi natijasida paydo bo‘lishi mumkin. Gipertoniya kasalligi arterial tomirlar devorining qotib qolishi ko‘payishiga olib kelishi mumkin va jinsiy olat arteriyalarining kengayuvchanlik qobiliyati pasayishiga sabab bo‘ladi. Tizimli gipertenziyaning kavernoz to‘qimaga negativ ta’siri oqibatida kavernoz tanachalarda venooklyuziv mexanizm buzilishi mumkin. Neyrogen erektil disfunksiyaning eng ko‘p uchraydigan sabablaridan biri orqa miya shikastlanishi, parishonxotirlik sklerozi va diabetik neyropatiya bo‘ladi. Neyrogen buzilishlarning boshqa etiologik omillariga umurtqa pog‘onasining demielinizlanuvchi va degenerativ kasalligi, periferik neyropatiya, shikastlar va operatsiyalarda chanoq nerv bog‘lamlarining shikastlanishi kiradi. Gormonal erektil disfunksiya Paskualini sindromida, Itsenko – Kushing kasalligida, giperprolaktinemiya va testosteron miqdorining kamayishiga olib keluvchi endokrinopatiyalarda kuzatiladi. Ta’kidlash kerakki, ko‘p hollarda organik erektil disfunksiya ikkilamchi psixogen buzilishlarda aniqlanadi. Yüklə 363,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|