16-Ma’ruza Tebranma harakatlar Reja

1 - rasm. Erkin so‘nuvchi tebranishning amplitudasining vaqtga bog‘liq o‘zgarishi

Egri chiziqlarning yuqorigisi funksiya grafigini belgilaydi. Bu yerda va y₀ boshlang‘ich momentdagi amplituda va siljishning qiymatlaridir.

Boshlang‘ich siljish y₀ o‘z vaqtida, dan tashqari, boshlang‘ich fazaga ham bog‘liqdir:

Tebranishning so‘nish tezligi bilan aniqlanadi va u so‘nish koeffitsiyenti deb ataladi.

Amplituda “е” marta kamayishga ketgan vaqt

ga tengdir. So‘nuvchi tebranishlar davri

(17.6)

ifoda bilan aniqlanadi. Muhitning qarshiligi sezilarli ravishda kichik bo‘lganda , tebranish davri xususiy davrga teng bo‘ladi: .

So‘nish koeffitsiyenti ortishi bilan tebranish davri kattalasha boradi.

Bitta to‘la davrning boshlangich va oxirgi holatlariga mos keluvchi amplitudalar nisbati quyidagiga tengdir:

(17.7)

va uni сўниш декременти deb atashadi. Bu ifodaning logarifmi so‘nishning logarifmik dekrementi deb ataladi:

(17.8)

So‘nishning logarifmik dekrementi bir davr ichida amplitudaning nisbiy kamayishini xarakterlaydi, so‘nish koeffitsiyenti esa apmlitudaning birlik vaqt ichidagi nisbiy kamayishini ko‘rsatadi.