Axborotlarni boshqarish texnologiyasi jismoniy saqlash vositasidagi axborotni tashkil qilishni boshqaruvchi dasturiy taminotdan tashkil topadi. Axborotlarni tartibga solish va ularni olish usullarining tafsilotlarini 6-bobda topish mumkin.
Tarmoqlashuv va telekommunikatsiya texnologiyasi, jismoniy uskunalar va dasturlardan tashkil topgani holda, uskunalarning turli qismlarini bir-biriga ulaydi va axborotni bir jiymoniy nuqtadan ikkinchisiga uzatadi. Kompyuterlar va aloqa uskunalari ovoz, ma’lumotlar, suratlar, tovushlar va videoma’lumotlarni uzatish va ulashish maqsadida tarmoqlarga ulanishi mumkin. Tarmoq ikki yoki undan ortiq kompyuterni ma’lumotlar yoki printer kabi resurslardan birgalikda foydalanish maqsadida ulaydi.
Jahonning eng katta va keng miqyosda qo‘llaniladigan tarmog‘i Internetdir. Internet (7-bobda tavsiflangan) universal standartlarni qo‘llovchi global “tarmoqlar tarmog‘i” bo‘lib, jahonnning 230 dan ortiq mamlakatlarida qariyb 3 milliard foydalanuvchilarga ega millionlab tarmoqlarni bir-biri bilan bog‘laydi.
Internet yangi malumotlar, hizmatlar, strategiyalar va biznes modellar yaratishda yangi universal texnologiya g‘oyasini yaratgan, bu texnologiya g‘oyasi turli xil sistemalarni va tarmoqlarni guruh ichida bog‘laydigan foydalanishlarni o‘z ichiga oladi. Ichki umumiy tarmoq “ichki bog‘lanish” (intvanet) deb ataladigan internet tehnologiyasiga asoslangan. Uyushmadan tashqarida shahsiy internetdan foydalanishga ruhsat etilgan “qo‘shimcha bog‘lanish” (ekstranetlar) deyiladi va firmalar o‘z faoliyatlarini boshqa firmalarniki bilan moslashtirishda yani pul ishlash uchun loyiha bilan iishlash uchun va boshqa uyushmalararo ish uchun shunday tarmoqlardan foydalanadilar. Bugungi kunda ko‘pchilik biznes firmalar uchun internet texnologiyasidan foydalanayotgan ikkalasi biznes muhimligi va raqobati afsalligidir.
www internetda yig‘ish, malumot, topish, formatlash va varaq formatidagi malumot ko‘rsatish uchun kutilayotgan standartlardan foydalanishni o‘z ichiga oluvchi xizmatdir. Tarmoqlar matn, grafiklar, animatsiyalar, tovush, videolarni o‘z ichiga oladi va boshqa tarmoq varaqlari bilan bog‘laydi. Web varog‘ini ko‘rsatilgan so‘zni yoki tugmachani bosish orqali sizga tegishli bo‘lgan varoqdagi qo‘shimcha malumotni topishtngiz va boshqa web saytlarga bog‘lanish mumkin. Web UBS kabi yangi turdagi malumotlar tizimlari uchun negiz sifatida xizmat qiladi.
Ushbu barcha texnologiyalar hamda ularni boshqarishda talab qilinadigan odamlar uyushmalararo ulashadigan resurslarni ko‘rsatadi. Shu bilan birgalikda firmaning informatsiya texnologiya tarkibiy tuzilmasini yaratdi. informatsiya texnologiya tarkibiy tuzilmasi firma o‘zining mahsus malumot tizimlarini yaratadigan g‘oya, fikrlarni o‘z ichiga oladi.
Texnologiyaning interaktiv jarayoni bugungi kundagi kompyuterga asoslangan axborotlarda foydalaniladigan bir nechta namunaviy texnologiyalarni tavsiflab beradi. UPS kompaniyasi o‘zining tijorat faoliyatining samaradorligini yanada oshirish hamda mijozlarga yanada yaqinlashish maqsadida asosiy investitsiyalarini axborot tizimi texnologiyalariga yo‘naltiradi. U qadoqlarni kuzatib borish, to‘lovlarni hisoblash, mijozlar hisob raqamiga xizmat ko‘rsatish hamda logistika xizmatini boshqarish maqsadida ko‘plab axborot texnologiyalari, shu jumladan shtrix-kodlarni skaner qilish tizimlari, simsiz tarmoqlar, katta asosiy kompyuterlar, qo‘l kompyuterlari, Internet tarmog‘i, shuningdek ko‘plab turli dasturiy ta’minot turlaridan foydalanadi.
UPS kompaniyasining hozirgina ko‘rsatib o‘tilgan qadoqlarni (yuklarni) kuzatib borish tizimining qanday qilib ishini tashkillashtirishi, undagi boshqaruv tizimi va texnologik elementlarini ko‘rib chiqaylik. UPS kompaniyasining sotish va ishlab chiqarish funksiyalarini tajarishida tashkillashtirish elementi yuklarni kuzatish tizimi bilan uzviy bog‘liqdir (UPS kompaniyasining asosiy mahsulot turi xizmat ko‘rsatish – ya’ni yuklarni yetkazib berish). U jo‘natuvchi hamda qabul qiluvchi to‘g‘risidagi ma’lumotlar ko‘rsatilgan va biriktirib qo‘yilgan yuklarni aniqlash uchun talab qilingan jarayonni belgilab beradi, bunda yuklarni ro‘yxatga oladi, yuklarning yo‘nalishlarini kuzatib boradi hamda yuklarning holati to‘g‘risida UPS mijozlariga ma’lumot berib turadi.
Ushbu tizim, shuningdek menejerlar va ishchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun kerakli ma’lumotlarni taqdim qilishi ham kerak. UPS kompaniyasining yetkazib beruvchi xodimlari yuklarni tashish jarayoni, undagi yuklarni kuzatib borish tizimidan foydalanish yo‘llari va shu kabi boshqa ishlarni samarali va unumli amalga oshirishlari uchun tegishli ta’lim olish jarayonidan o‘tishlari kerak. UPS xodimlari UPS yuklaridan foydalanish bo‘yicha ichki dasturiy ta’minotdan yoki UPS veb-saytidan foydalanish uchun ba’zi bir bilimlarni egallashlari ham mumkin.
Bu tizimni qo‘llab-quvvatlash texnologiya to‘plami portativ kompyuterlar, shtrix kod skaneri, stol kompyuterlari, simli va simsiz aloqa tarmoqlari, UPS ma'lumotlari markazi, World Wide Webga kirish texnologiyasi, UPS paketlarni nazorat qilish dasturiy ta'minotidan iborat. Natijada raqobat sharoitida arzon narxlarda yuqori darajada xizmat ko‘rsatishni ta’minlovchi bisnes masalalarni xal qilish axborot tizimi yuzaga keladi.
Xarid qilingan axborot qurilmalarini etkazib berish deb nomlangan cho‘ntak kompyuteridan foydalanib, UPS drayverlari avtomatik tarzda yuklash bilan birga mijozlarning imzolarini qayd qilish, yuklarni etkazish, kartalarni tuzish vaqti to‘g‘risidagi axborotlarni yozib boradi. UPS axborot tizimlari bu ma’lumotlardan tashish vaqtida kuzatib borish uchun foydalanadi.
TASHKILOT, BOSHQARUV VA KORPORATIV TARMOQQA ULANISH Mos kelmayapti Biznes nuqtai nazaridan, axborot tizimlari rahbarlari, tashkiliy faoliyatini va qaror qabul qilishni yaxshilash uchun foydalanish kompaniyasi rentabelligini oshirishi mumkin. Axborotni olish, konvertatsiya va tarqatish uchun qo‘shilgan qiymat faoliyati bir qator qismidan iboratdir, oxir-oqibatda, firmaning foydasini oshirish ko‘zda tutiladi. Axborot texnologiyalari asosida tashkil etish va boshqarish, qiyinchilik yoki muammolar atrof-muhit bilan bog‘liqdir. Bu kitobda har bir bob, bu tushunchani ko‘rsatadi va qisqa misollar bilan boshlanadi. Har bir bobning boshida diagramma ishbilarmonlik muhiti oqibatida muammolar uchun biror yechim sifatida foydalanib, biznes muammolar orasida va boshqaruv va tashkiliy echimlar natijasida munosabatlarni ko‘rsatadi. Siz har qanday axborot tizimi yoki axborot tizimi muammosinini tahlil qilish uchun bir boshlang‘ich nuqtasi sifatida ushbu diagrammadan foydalanishingiz mumkin. Ushbu bobning boshida diogrammani ko‘rib chiqing. Diagramma ko‘rsatadiki, regby Ittifoqi tizimi biznes muammoni hal etishda qanday qaror qilganligi, yani yuqori raqobatli sohada foyda qilishni ko‘rsatadi. Bunday tizimlar, yangi raqamli texnologiyalar va Internet orqali taklif imkoniyatlarni beradi. Ular chipta narxining optimallashtiradi, chipta sotish va mijozlarga hamkorlik uchun yangi kanallar tashkil etilib, hamda futbolchini tahlil qilish uchun yangi uskunalardan foydalanishni taminlaydi. Bunday tizimlar Ittifoqining umumiy biznes samaradorligini oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Diagramma shuni ko‘rsatadiki boshqarish, texnologiya va tashkiliy unsurlar tizimini yaratish uchun birga ishlash lozim.