18-Mavzu. Namatak suyuq ekstraktini sifatini baholash, qadoqlash va o„rash Maqsad

6.  Nazorat usullari 

Namunalarni olish – GOST 26313 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Namunalarni tayyorlash – GOST 26671 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Eruvchan  qurq  moddalarning  umumiy  ulushini  aniqlash  GF  XI,  chiq.  2,  s  160  bo„yicha 

amalga oshiriladi.  

Organik kislotalarning umumiy ulushini aniqlash (olma kislotasiga hisoblaganda) – GOST 

25555.0 bo„yicha amalga oshiriladi.  

Zichlikni aniqlash GF XI, chiq. 1, s 24 bo„yicha amalga oshiriladi. 

Haqiqiyligi.  

Preparatning 0,5 g miqdori 5 sm

3

 miqdordagi suvda eritiladi, sig„imi 100 sm

3

 taqsimlovchi 

voronkaga  o„tkaziladi,  10  sm

3

  etilatsetat  qo„shiladi  va  2-3  daqiqa  davomida  chayqatiladi. 

Qavatlangandan  so„ng  etilatsetatning  yuqori  qavati  bug„lash  idishiga  qo„yiladi  va  suv 

hammomida quruq bo„lganga qadar bug„lantiriladi. Qoldig„ini 2 sm

3

 etil spirtida eritiladi, 1 sm

3

 

quyuq xlorid kislotasi va 0,5 g magniy qirindisi qo„shiladi, asta-sekin pushti rang (flavonoidlar) 

paydo bo„ladi.  

0,1  g  preparat  bug„lash  dishiga  solinadi,  1  sm

3

  suv  qo„shiladi,  aralashtiriladi,  1  sm

3

 

miqdorida  quyuq  xlorid  kislotasida  2%  vanilin  eritmasi  qo„shiladi.  Qizil  malinali  rang 

(katexinlar) paydo bo„ladi.  

Katexinlarning umumiy ulushini aniqlash.  

Suyuq  na‟matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)ning  2,5  g  miqdori  (aniq  tortilgan) 

sig„imi  100  ml  bo„lgan  o„lchov  kolbasiga  solinadi,  suv  bilan  ko„rsatkichgacha  etkaziladi  va 

aralashtiriladi. Olingan 10 ml suyuqlik sig„imi 250 ml konussimon klbaga solinadi, qo„shimcha 

50 ml suv va 5 ml indigosulfokislota eritmasi quyiladi va 0,1 M kaliy permanganat eritmasi bilan 

tilla-sariq rangga aylanganiga qadar titrlang. 

0,1  M  kaliy  permanganat  eritmasining  1  ml  miqdoriga  taninga  hisoblangan  quyuq 

oshlovchi moddalar (katexinlar)ning 0,00582 g to„g„ri keladi. SHu bilan bir vaqtda 60 ml suvda 

indigosulfokislotaning 5 ml miqdori titrlagan holda nazorat tajribasi o„tkaziladi.  

Taninda hisoblangan katexinlarning umumiy ulushi (X), foizlarda, quyidagi formula orqali 

hisoblanadi:  

   

(      )                      

      

 

Bu erda,  

V – sinalayotgan eritmani titrlash uchun ishlatilgan kaliy permanganat 0,1 M eritmasining 

hajmi, ml; 

---

V

1

  –  nazorat  tajribasini  titrlash  uchun  ishlatilgan  kaliy  permanganat  0,1  M  eritmasining 

hajmi, ml; 

0,00582 – taninga hisoblaganda koeffitsienti;  

m – namunaning vazni, grammda; 

taninga hisoblanganda katexinlarning umumiy ulushi 4,3% dan kam bo„lmasligi lozim.  

Izoh. Indigosulfokislota eritmasini tayyorlash.  

1  g  indigokarmin  25  ml  quyultirilgan  xlorid  kislotada  eritiladi,  so„ngra  yana  25  ml 

quyultirilgan xlorid kislotasi qo„shiladi, 1 l  gacha miqdordagi  distillangan suvda aralashtiriladi 

(eritma suvga ehtiyotkorlik bilan quyiladi).  

Mikrobiologik  ko„rsatkichlarni  aniqlash  –  GOST  26668,  GOST  26669,  GOST  R  50474, 

GOST R 50480, GOST 10444.12, GOST 1044.15 bo„yicha.  

Zaharli elementlar, pestitsidlar va radionuklidlarni aniqlash GOST 26927, GOST R 30178, 

GOST R 51301, GOST 26929, GOST 26933, GOST 26930, GOST 26932, GOST 30349, MUK 

2.6.1.717-98 bo„yicha.  

Ko„rsatkichlarning  hattoki  bittasi  bo„yicha  qoniqarsiz  tahlil  natijalari  olingan  taqdirda, 

huddi shu partiyadan olingan ikki baravar namunaning takroriy tahlili o„tkaziladi.