2 – Leksiya. Sherebe tazalaw bo’liminin’ teoriyaliq tiykarlari ha’m texnologiуаliq esaрlari
| Na2CO3 nıń muǵdarı
| |||
|
CaCO3 nıń eriwsheńligi | |||
|
g/l |
n. ú. |
mg/l |
|
|
0,00 |
0,00 |
59,30 |
|
|
0,26 |
0,10 |
9,00 |
|
|
0,40 |
0,15 |
6,00 |
|
|
0,53 |
0,20 |
5,00 |
|
|
0,66 |
0,25 |
4,75 |
|
|
0,80 |
0,30 |
4,25 |
|
Sherebeden magniyli duzlardı joq etiw ushın Ca(OH)2 qollanıladı, onıń menen tásirleskende tómendegi reakciya júredi:
(Payda bolıwshı CaCl2 hám CaSO4 keyin soda menen tásirlesedi).
Soda hám hák súti birgelikte qosılǵanda NaOH payda bolıw reakciyası júredi:
Tómendegi 25 ºC taǵı, 310 g/l NaCl hám hár qıylı muǵdardaǵı NaOH (sáykes túrde Ca(OH)2) nen turatuǵın eritpede Mg(OH)2 niń eriwsheńligi keltirilgen:
|
NaOH nıń muǵdarı |
Mg(OH)2 nıń eriwsheńligi | ||
|
g/l |
n. ú. |
mg/l |
|
|
0,00 |
0,00 |
9,0 |
|
|
0,05 |
0,025 |
1,5 |
|
|
0,10 |
0,050 |
1,4 |
|
|
0,20 |
0,100 |
bayqalmadı |
|
Eriwsheńliktiń usı kórsetkishlerinen kórinip turǵanınday, sherebege qosılatuǵın reagentlerdiń júdá kóp bolmaǵan artıqmash muǵdarında, joqarı dárejedegi tazalıqqa erisiw múmkin. 1 l sherebede Na2CO3 0,2 n.ú. bolǵanda barlıǵı bolıp 0,05 g erigen CaCO3 qaladı, al NaOH (sáykes túrde Ca(OH)2) 0,05 n.ú. bolǵanında 0,001 g/l shamalas Mg(OH)2 qaladı. Joqarı dállikte dozirovkalaw ushın reagentler júdá kóp bolmaǵan muǵdarda talap etiledi, sonlıqtan olar tazalanǵan sherebe qosıw arqalı suyıltırıladı. Hák súti 60-75 n.ú. Ca(OH)2 muǵdarǵa shekem, soda eritpesi Na2CO3 22-25 n.ú. muǵdarǵa shekem suyıltırıladı. Na2CO3 tın tazalanǵan koncentraciyalı sherebede eritkende NaCl shókpege túsiwi múmkin. Bunıń júz bermewi ushın sodanı eritiwshi sherebe, NaCl 94 n.ú. shekem suyıltırıladı.
Joqarıda keltirilgen reakciyalardan kórinip turǵanınday, sherebeni Mg2+ ionlarınan hák súti menen tazalaǵanda eritpede Ca2+ ionları CaCl2 hám CaSO4 túrinde ótedi. Sonlıqtan sherebeni tazalaw ushın talap etiletuǵın sodanıń muǵdarın esaplaǵanda, tek sherebeniń quramındaǵı kalciy duzların esapqa alıp qoymastan, sherebeni Mg2+ ionlarınan tazalaw processinde jańadan payda bolıwshı kalciy duzlarında esapqa alıwımız kerek. ionı eritpede, júdá jaqsı eriytuǵın Na2SO4 duzı túrinde qaladı. Sherebeniń quramında Na2SO4 tiń bolıwı keyin ala distillyaciya bóliminde ammiaktı regeneraciyalaw processin qıyınlastırıp jiberedi. Biraq soda óndirisinde sherebeni ionlarınan tazalawdıń ekonomikalıq jaqtan utımlı usılı házirshe tabılǵan joq.
Sherebeni tazalaw processiniń eń ásten júretuǵın basqıshı – shókpege túsiwshi qattı fazanı tındırıw, yamasa sherebeni shókpege túsken aralaspalardan tındırıw. Suspenziyanıń qattı bóleksheleriniń shógiw xarakteri erkin hám birlesken túrde bolıwı múmkin. Erkin shógiw jaǵdayında hár bir bólekshe, onıń ólshemlerine baylanıslı tezlikte shógedi: bóleksheniń ólshemi qanshelli kishi bolǵan sayın, ol ásten shógedi. Sonlıqtan erkin shógiw waqtında tındırılǵan suyıqlıq hám suspenziya arasında anıq shegara bayqalmaydı.
Suspenziyanıń quramında ádette júdá mayda bóleksheler bolǵanlıǵı sebebinen, tındırılıwshı suyıqlıq uzaq waqıt ılaytqan halında turadı. Sherebeni tazalawda payda bolıwshı CaCO3 kristallarınıń ólshemi 5-10 mkm bolatuǵın bolsa, Mg(OH)2 kristallarınıń ólshemi – millimikronnıń bir neshe júzlik úleslerinde ǵana boladı. Bunday mayda bólekshelerdiń shókpege tez túsiwi birgelikte shóktiriw usılında ámelge asıw imkaniyatı bar, bunda iri hám mayda bóleksheler biriktirilip qırpıq – agregatlardı payda etedi hám joqarı tezlikte shógedi. Birgelikte shóktiriwde hár qıydı ólshemdegi bólekshelerdiń shógiw tezligi birdey bolǵanlıqtan, suspenziyanıń tındırılǵan bóliminde anıq shegara bayqaladı.
Suspenziyada CaCO3 nıń salıstırmalı túrde iri kristalları hám Mg(OH)2 niń mayda dispersli bóleksheleriniń birgelikte bolıwı qırpıqlardıń (xlopya) payda bolıwına unamlı tásir kórsetedi. 4-tablicada shógiw tezliginiń hám shókken shógindi qalıńlıǵınıń Ca2+ hám Mg2+ ionlarınıń qatnasına baylanıslılıǵı kórsetilgen.
4-Tablica
|
/ |
| |
Dostları ilə paylaş:
