2- ma’ruza. Metrologiyaning asosiy tushunchslar va ta’riflar Metrologiya asosiy tushunchalari va postulatlari O’lchash birliligi

 
 
CHin qiymat 
true value (of a quantity) 
ma’lum kattalikni sifat va 
miqdor jihatdan ideal tavsiflay oladigan kattalik qiymati. 
Haqiqiy qiymat
 conventional true value (of a quantity) 
– tajriba orqali 
topilgan qiymat chin qiymatga shu darajada yaqinqi, berilgan masalada 
buning 
o’rnida foydalanish mumkin.

Metrologiya postulatlari: 
 
1.
O’lchanayongan kattalikning chin qiimati mavjud va u doimiydir 
2.
Kattalikning chin qiimatini aniqlash mumkin emas, unga 
ma’lum 
ehtimollik bilan yaqinlashish mumkin
 

---

 
O’lchash birliligi 
– o’lchash natijalari qonunlashtirilgan kattaliklar 
orqali ifodalangan va xatoliklar belgilangan ehtimolligi bilan 
ma’lum bo’lgan 
o’lchashlarning holati 
O’lchashlar birliligi har xil sanalarda, har xil o’lchash usullar va
vositalardan foydalanib hamda har xil xududlarda bajarilgan 
o’lchash 
natijalarini bir-biri bilan taqqoslash uchun kerak. 

2.
O’lchash birliligi 

---

O’lchash birliligining sifat ko’rsatkichlaru 

O’lchashlarning to’g’riligi
- 
o’lchash natijalaridagi muntazam xatoligini 
nolga yaqinligini aks ettiruvchi 
o’lchah sifati. 
 

O’lchash natijalaining yaqinlashuvi 
– bir xil sharoitda bajariladigan 
o’lchash natijalarining bir-biriga yaqinligini aks ettiruvchi o’lchah sifati.
 

O’lchash natijalaining qaytaruvchanligivi 
– turli sharoitlarda (turli 
vaqtda, turli joylarda, turli uslub va vositalar bilan) bajariladigan 
o’lchash 
natijalarining bir-biriga yaqinligini aks ettiruvchi 
o’lchah sifati.