2-ma’ruza. Hamkorlikda ishlashni tashkil etish: Sanoat va

Integratsiyalashgan yondashuv.
Barcha modellar uchun umumiy format 
mavjud. Modellarni ishlab chiqish va tizimlarni yaratish uchun ushbu format 
barcha tomonlar tomonidan kelishilgan bo'lishi kerak; 
•
Yagona yondashuv.
Umumiy format meta-darajada mavjud va modellar 
o'rtasida xaritalash imkonini beradigan semantik ekvivalentlik vositasini 
ta'minlaydi; 
•
Federativ yondashuv.
Umumiy format mavjud emas. Hamkorlar tezkor va 
real vaqt rejimida o'zaro hamkorlikni hal qilishlari kerak, ya'ni ular o'z 
tushunchalarini semantik darajada xaritalash uchun ontologiyani baham 
ko'rishlari kerak. 
Yuqoridagi usullarning batafsil tavsifini Chen va boshqalar (2008) ishida 
topish mumkin, holbuki ishlab chiqarish tizimlarida korporativ integratsiya va o'zaro 
muvofiqlik tendentsiyalari va muammolari Panetto va Molina (2008) ishida batafsil 
taqdim etilgan. 
2. Bulutli texnologiyalar, arxitekturalar. Bulutli standartlashtirish 
Bulutli texnologiyalar, arxitekturalar 
Bugungi kunga kelib, bulutli hisoblash (Cloud Computing – CC) va 
texnologiyaning umumiy qabul qilingan (agar ta'rifi bo'lmasa, hech bo'lmaganda) 
qarashlari uchun katta sa'y-harakatlar jamlangan. Turli xil fizik nuqtai nazardan 
qaralsa, bulutlar turli nomlarga ega bo'lishi mumkinligi kabi, CC ham turli dastur 
domenlaridan olingan bir nechta ta'riflarga mos keladi. Asosiy imtiyozlar biznes va 
texnologik qarashlarni qamrab olishi kerakligi odatda qabul qilinadi. Umuman 
olganda, bulutga asoslangan hisoblash – bu axborot texnologiyalarining arxitektura 
modeli bo'lib, unda kompyuter xizmatlari (ham apparat, ham dasturiy ta'minot) 
mijozlarga internet orqali, talab bo'yicha, qurilma va joylashuvdan qat'iy nazar, o'z-
o'ziga xizmat ko'rsatish uslubida taqdim etiladi (Marston va boshqalar, 2011). 
Boshqacha qilib aytganda, CC tizimi, shuningdek, Milliy standartlar va 
texnologiyalar instituti (National Institute of Standards and Technology – NIST) 

---

ma'lumotlariga ko'ra, sozlanishi mumkin bo'lgan hisoblash resurslarining (masalan, 
tarmoqlar, serverlar, saqlash, ilovalar, va xizmatlar), ular (nazariy jihatdan) minimal 
boshqaruv harakati yoki xizmat ko'rsatuvchi provayderning o'zaro ta'siri bilan tezda 
ta'minlanishi va chiqarilishi mumkin (NIST, 2011). Bulutli model o'ziga xos 
xususiyatlarga ega va quyida ta’kidlab o'tilganidek, turli xil xizmat ko'rsatish va 
joylashtirish modellariga ega bo'lishi mumkin.